ადგილობრივი ხელისუფლების მედეგობა 28%-ით შეფასდა, რაც დაბალი მაჩვენებელია. ექსპერტებთან ინტერვიუებმა გამოავლინა ისეთი პრობლემური საკითხები, როგორებიცაა რეალური დეცენტრალიზაციის არარსებობა და ადგილობრივი თვითმმართველობების გამჭვირვალობის ნაკლებობა. ერთ-ერთი ექსპერტის თქმით, ადგილობრივი თვითმმართველი ერთეულები ცენტრალური ხელისუფლების პოლიტიკას ავითარებენ. ექსპერტები ადგილობრივი თვითმმართველობის ორგანოების პრობლემად გამჭვირვალობის საკითხსაც გამოყოფენ. ეს, მათი აზრით, გავლენას ახდენს როგორც მედიის და სამოქალაქო სექტორის მუშაობაზე, ასევე საზოგადოების ინფორმირებაზე.
ადგილობრივი თვითმმართველობის ორგანოების დეზინფორმაციისა და ანტიდასავლური პროპაგანდის წინააღმდეგ განხორციელებული ქმედებების შეფასებისას ექსპერტები ამბობენ, რომ ადგილობრივი საჯარო უწყებები დიდწილად ცენტრალური ხელისუფლების პოლიტიკის გამტარები არიან ამ მიმართულებითაც. ერთმა ექსპერტმა გაიხსენა „მითების დეტექტორის“ მონიტორინგის შედეგები, რომელთა თანახმადაც, “ქართული ოცნების” კომუნიკაციების დეპარტამენტის მიერ შექმნილი ფეისბუკგვერდის - “სინამდვილეში” პოსტებს აზიარებენ რეგიონებსა და თბილისში საჯარო უწყებებში დასაქმებული ადამიანები. ეს ხდება იმის მიუხედავად, რომ მათ კანონმდებლობით პოლიტიკური ნეიტრალიტეტის დაცვის ვალდებულება აქვთ.
ერთ-ერთი ექსპერტის აზრით, ხშირად, ადგილობრივ თვითმმართველობასთან შეიძლება დაკავშირებული იყვნენ ჯგუფები (ულტრამემარჯვენე და პროსახელისუფლებო), რომლებიც თავადვე შეიძლება ეწეოდნენ დეზინფორმაციას. მან გაიხსენა თბილისის მერის, კახი კალაძის პოსტებზე გაკეთებული კრიტიკული კომენტარების წაშლის შემთხვევები, რა დროსაც, კომენტარების ველში ძირითადად ტროლ-ბოტების პოსტები რჩებოდა. “ეს შეიძლება საზიანო იყოს საზოგადოებრივი აზრისთვის და საჯარო დისკუსიის სწორად წაყვანისთვის,“ ამბობს ექსპერტი.
რაც შეეხება სასამართლოს დამოუკიდებლობას, ექსპერტები მიიჩნევენ, რომ თბილისის რეგიონში სასამართლო ხელისუფლება, რომელიც მნიშვნელოვან როლს უნდა ასრულებდეს მთავრობის მიერ მიღებული ქმედებების ან გადაწყვეტილებების კანონიერების დადგენის, მედიისა და ჟურნალისტების უფლებების დაცვის საკითხებში, მმართველი პარტიის გავლენის ქვეშ იმყოფება და ხელს უშლის ქვეყანაში მედიისა და გამოხატვის თავისუფლების უზრუნველყოფას.
პოლიტიკური პარტიებისა და პოლიტიკოსების მედეგობის კატეგორია 34%-ით შეფასდა, რაც დაბალი მაჩვენებელია. ინტერვიუებში ექსპერტები საუბრობენ ადგილობრივი პოლიტიკოსების მხრიდან პარტიული დეზინფორმაციის და ანტიდასავლური და პრორუსული ნარატივების გავრცელებაზე და მედიის და არასამთავრობო სექტორის დისკრედიტაციაზე. ექსპერტები ამბობენ, რომ 2022-2023 წლებში მმართველი პარტია დეზინფორმაციული კამპანიების წარმოებით გამოირჩეოდა, რაც ხშირად მიმართული იყო დასავლელი პარტნიორების მიმართაც. ამგვარ რიტორიკას ავრცელებდა როგორც ეროვნული, ასევე ადგილობრივი ხელისუფლება.
ადგილობრივი ხელისუფლების მხრიდან ადგილი აქვს კრიტიკულ მედიების დისკრედიტაციის და სტიგმატიზაციის მცდელობებს. ეს ხელს უშლის ჯანსაღი მედიაგარემოს ჩამოყალიბებას, ხელს უწყობს დეზინფორმაციის გავრცელებას მედიისა და ჟურნალისტების მიმართ და ზოგადად აჩენს მიუღებლობას კრიტიკული აზრის წინააღმდეგ.
ერთი ექსპერტი მიიჩნევს, რომ ოპოზიციური პარტიების წარმომადგენელ პოლიტიკოსებს ახასიათებთ ვიწრო პარტიული ინტერესით მოქმედება და საჯარო ინტერესის უკან დაყენება, რა დროსაც ისინი არ ერიდებიან დეზინფორმაციის გავრცელებასაც. „აქედან გამომდინარე, დაბალი სანდოობა აქვთ, რაც ჩანს ყოველთვის, როცა რამე ტიპის პოლიტიკურ ან აპოლიტიკურ პროცესთან გვაქვს საქმე,“ ამბობს ექსპერტი.
ამის მიუხედავად, ის ექსპერტები, რომლებიც სხვადასხვა აქტორების, მათ შორის პოლიტიკოსების ქცევას აკვირდებიან სოციალურ მედიაში, ამბობენ, რომ ბოლო ორი წლის განმავლობაში შემცირდა ოპოზიციური პარტიების მხრიდან ორგანიზებული დეზინფორმაციული კამპანიების წარმოება.
საინფორმაციო გარემოს მედეგობა 52%-ით შეფასდა, რაც საშუალო მაჩვენებელია. თბილისის მოსახლეობა ინფორმაციას თბილისში მიმდინარე მოვლენებზე, ძირითადად, ეროვნული მაუწყებლებიდან, ონლაინ მედიებიდან და სოციალური ქსელებიდან იღებს. სხვადასხვა ადგილობრივი თუ საერთაშორისო ანგარიშების თანახმად, ყველაზე ყურებადი ეროვნული მაუწყებლები პოლიტიზებულია, ერთი ნაწილი ხელისუფლების, მეორე კი - ოპოზიციის სასარგებლოდ მიკერძოებული. ონლაინ მედიების ნაწილი დამოუკიდებელი სარედაქციო პოლიტიკის მატარებელია, ხარისხიან, დაბალანსებულ და ეთიკურ მასალას სთავაზობს აუდიტორიას.
კვლევაში მონაწილე ერთმა ექსპერტმა ინტერვიუს დროს ხაზი გაუსვა ზოგიერთ ცენტრალურ მაუწყებელზე სუბიექტური მოსაზრებების სიჭარბეს და ფაქტებზე დაფუძნებული ჟურნალისტური პროდუქტების სიმცირეს, როგორც გამოწვევას საინფორმაციო გარემოსთვის.
ერთმა ექსპერტმა ასევე აღნიშნა, რომ პროსახელისუფლებო მედიები გასულ წელს ღიად ანტიდასავლური, პრორუსული და ყალბი ინფორმაციის გავრცელებაში იყვნენ შემჩნეულები.
დამოუკიდებელი მედიების საქმიანობას ექსპერტები დადებითად აფასებენ; ამბობენ, რომ სწორედ მათი დამსახურებაა ფაქტებზე დაფუძნებული და მიუკერძოებელი შინაარსის ინფორმაციის მიწოდება საზოგადოებისთვის. ისინი იმასაც აღნიშნავენ, რომ კრიტიკულ და დამოუკიდებელ მედიებს მთელი რიგი გამოწვევები აქვთ, რომელთა შორის ხელისუფლების მხრიდან ზეწოლას და შემოსავლების სიმწირეს გამოყოფენ.
ექსპერტებმა ასევე ახსენეს პრორუსული მედიასაშუალების - “ალტ-ინფოს” აქტიურობა კრემლის დეზინფორმაციის გავრცელების კუთხით 2022 წელს, რუსეთის უკრაინაში შეჭრის პარალელურად, თუმცა, აღნიშნეს, რომ თბილისის მოსახლეობის განწყობებზე ამან გავლენა ვერ მოახდინა.
არასამთავრობო ორგანიზაციების საქმიანობას საზოგადოების მედიაწიგნიერების ამაღლებისა და დეზინფორმაციის გავრცელების წინააღმდეგ ექსპერტები დადებითად აფასებენ. ისინი ამბობენ, რომ ფაქტჩეკერების მომზადებული მასალები ხელს უწყობს საინფორმაციო გარემოს გაჯანსაღებას და დეზინფორმაციის შემცირებას, თუმცა, აღნიშნავენ, რომ არ არის ფართოდ გავრცელებული და, შესაბამისად, ვერ ახდენს სათანადო და სასურველ გავლენას საზოგადოებაზე.
საზოგადოების მედეგობამ სხვა კატეგორიებთან შედარებით მაღალი შეფასება მიიღო - 63%, რაც საშუალოზე ოდნავ მაღალი მაჩვენებელია. ინტერვიუებში ექსპერტები საუბრობენ საზოგადოების მზაობაზე გაუმკლავდეს დეზინფორმაციის გამოწვევებს. ზოგიერთმა ექსპერტმა ახსენა 2023 წლის თებერვალ-მარტში განვითარებული მოვლენები (ე.წ. “რუსული კანონის” წინააღმდეგ საპროტესტო გამოსვლები) და 2022 წლის ზაფხულში საქართველოს ევროპული მომავლის მხარდამჭერი აქციები, რამაც, მათი შეფასებით, ცხადყო უმრავლესობის მზაობა, წინააღმდეგობა გაუწიოს დეზინფორმაციულ ნარატივებს. “აქციებმა გამოაჩინა, რომ საზოგადოება გაცილებით უკეთ არის მომზადებული, ვიდრე ეს ერთი შეხედვით შეიძლება ჩანდეს,” ამბობს ექსპერტი.
ექსპერტებმა ხაზი გაუსვეს ახალგაზრდების მიერ თამანედროვე ტექნოლოგიების გამოყენებას და გახსნილობას სიახლეების მიმართ. ისინი მიიჩნევენ, რომ თბილისის მოსახლეობას მეტ-ნაკლებად მიუწვდება ხელი მედიაწიგნიერების რესურსებზეც, რასაც ყველაზე დიდი რაოდენობით არასამთავრობო ორგანიზაციები სთავაზობენ.
ექსპერტების ნაწილმა ისაუბრა ისეთ გამოწვევებზეც, როგორიცაა ეთნიკური უმცირესობების წარმომადგენლების ინფორმირება მათთვის გასაგებ ენაზე, მოსახლეობის დაბალი ნდობა სახელმწიფო ინსტიტუტების და მედიის მიმართ, რამაც ხელი შეიძლება შეუწყოს დემოკრატიის ხარისხის დაცემას და ნაყოფიერი ნიადაგი შექმნას დეზინფორმაციის გასავრცელებლად.
ადგილობრივი ხელისუფლების მედეგობა 33%-ით შეფასდა, რაც დაბალი მაჩვენებელია. ექსპერტები, რომლებთანაც ინტერვიუები ჩატარდა გამოყოფენ ადგილობრივი თვითმმართველობების გამჭვირვალობის დაბალ ხარისხს. ერთმა ექსპერტმა აღნიშნა, რომ ამ კუთხით რეგიონში მდგომარეობა განსაკუთრებით ბოლო წლებში გაუარესდა. მისი თქმით, საკრებულოს სხდომების შესახებ ინფორმაცია ძირითადად სხდომის წინა დღეს ვრცელდება, რაც ხელს უშლის სამოქალაქო სექტორის და მოსახლეობის ჩართულობას პროცესში. ინფორმაცია არც თვითმმართველობის ვებგვერდებზე ქვეყნდება პროაქტიულად. ერთი ექსპერტის თქმით, საკრებულოს სხდომის პირდაპირი ტრანსლირების პრაქტიკა მცხეთა-მთიანეთის რეგიონში არ არის დანერგილი და ასევე ხშირად არ ქვეყნდება განხილვის ოქმებიც.
ექსპერტები ამბობენ, რომ საჯარო ინფორმაცია არასამთავრობო სექტორისთვის რთულად ხელმისაწვდომია. ადგილობრივი საჯარო უწყებები არასამთავრობო სექტორის წარმომადგენლებს ინფორმაციას ხშირად ან არ აწვდიან, ან აწვდიან კანონმდებლობით გათვალისწინებული დროის დარღვევით და ხშირ შემთხვევაში, ინფორმაცია არარელევანტურია ან დამატებით დამუშავებას საჭიროებს. გარდა ამისა, ერთი ექსპერტი ამბობს, რომ ადგილობრივი ხელისუფლება ცდილობს შეზღუდოს არასამთავრობო ორგანიზაციების მხრიდან კრიტიკული საკითხების ირგვლივ კითხვების დასმა და ინფორმაციის მოძიება. „ინფორმაციის გამოთხოვაც ითვლება უარყოფითად, მაგალითად, წერილებს რომ ვითხოვდი, გვეუბნებოდნენ, რაში გაინტერესებთ, რად გინდათ?“ ამბობს ექსპერტი.
ადგილობრივი ხელისუფლების მხრიდან საზოგადოების მედიაწიგნიერების ამაღლების თუ ანტიდასავლური პროპაგანდისა და დეზინფორმაციის საკითხებზე ღონისძიებების შესახებ ექსპერტები ამბობენ, რომ მსგავსი ინიციატივები ადგილობრივ საჯარო უწყებებს არ განუხორციელებიათ.
პოლიტიკური პარტიების და პოლიტიკოსების მედეგობა 66%-ით შეფასდა, რაც საშუალოზე ოდნავ მაღალი მაჩვენებელია. ექსპერტები ამბობენ, რომ რეგიონისმუნიციპალიტეტებში პოლიტიკური ცხოვრება პასიურია და მხოლოდ მმართველი პარტიის ადგილობრივი ოფისი მუშაობს ყოველდღიურ რეჟიმში. დანარჩენი პარტიების აქტიურობა არჩევნებს უკავშირდება და არჩევნებამდე რამდენიმე თვით ადრე იწყება.
ექსპერტები საუბრობენ მმართველი პოლიტიკური პარტიის მხრიდან არასამთავრობო სექტორის დისკრედიტაციის მცდელობაზეც. ერთი ექსპერტის შეფასებით, მმართველი პარტიის ადგილობრივი პოლიტიკოსების მხრიდან სხვადასხვა ხელისუფლების პერიოდში ადგილი აქვს არასამთავრობო ორგანიზაციების ოპოზიციად მოიხსენიებას. ეს, მისი შეფასებით, ადგილობრივი მოსახლეობის თვალში აზარალებს სამოქალაქო სექტორის ორგანიზაციების იმიჯს და ეჭვქვეშ აყენებს მათ საქმიანობას. ერთი ექსპერტის ამბობს, რომ მსგავსი დამოკიდებულების გამოხატვა სამოქალაქო სექტორის მიმართ დღეს ძირითადად სოციალურ ქსელებში ხდება და მაგალითად მოჰყავს 2023 წლის მარტის მოვლენებთან დაკავშირებით ყაზბეგის საკრებულოს თავმჯდომარის მიერ არასამთვრობო სექტორის მადისკრედიტირებელი ვიდეორგოლების გავრცელება.
საინფორმაციო გარემოს მედეგობა 31%-ით შეფასდა, რაც დაბალი მაჩვენებელია. ექსპერტები აღნიშნულ შეფასებას ხსნიან ადგილობრივი საინფორმაციო მედიასაშუალებების არარსებობით.დუშეთის მუნიციპალიტეტში მოქმედებს სპეციალიზირებული ტელევიზია “აგროგარემო”, რომელიც ადგილობრივი თემისთვის აქტუალურ საკითხებს აშუქებს. ზოგადად რეგიონში ინფორმაციის წყარო ადამიანებისთვის ცენტრალური მედიები, ინტერნეტი და სოციალური ქსელებია. რეგიონსა თუ მუნიციპალიტეტებში მიმდინარე მოვლენების შესახებ მოსახლეობის დიდი ნაწილი სოციალური ქსელებით და ადგილობრივი თვითმმართველობის მიერ დაფინანსებული გაზეთების საშუალებითაც იგებს. გარდა ამისა, ექსპერტები ამბობენ, რომ სამოქალაქო სექტორს და აქტივისტებს საზოგადოებამდე ინფორმაციის მისატანად პირადი ურთიერთობების გამოყენებაც უწევთ.
მცხეთა-მთიანეთის რეგიონში მნიშვნელოვან მიმდინარე საკითხებს მედიასაშუალება „მთის ამბები“ პერიოდულად აშუქებს, თუმცა, ექსპერტები ამბობენ, რომ ეს არ არის საკმარისი სხვადასხვა მწვავე თემების წამოწევისა და მოსახლეობის ინფორმირებულობის თვალსაზრისით.
საზოგადოებრივ მაუწყებელზე საუბრისას ერთმა ექსპერტმა აღნიშნა, რომ მაუწყებელი პერიოდულად აშუქებს რეგიონთან დაკავშირებულ მოვლენებს, თუმცა, ადგილობრივი მოსახლეობის საჭიროებებზე ორიენტირებული მასალები არ აქვს.
ექსპერტების შეფასებით ადგილობრივი არასამთავრობო ორგანიზაციების მუშაობა დეზინფორმაციის და მედიაწიგნიერების მიმართულებით მწირი და არასაკმარისია, მხოლოდ რამდენიმე ტრენინგით შემოიფარგლება.
მოსახლეობის მედეგობა 53%-ით შეფასდა, რაც საშუალო მაჩვენებელს წარმოადგენს. ექსპერტები მიიჩნევენ, რომ მცხეთა-მთიანეთის საზოგადოების ახალგაზრდა ნაწილისთვის დემოკრატიული ღირებულებები და დემოკრატიულ სახელმწიფოში ცხოვრება მნიშვნელოვანია. ერთმა ექსპერტმა ხაზი გაუსვა იმ ფაქტს, რომ მთის მოსახლეობის ნაწილის დამოკიდებულებულება სახელმწიფო შემწეობაზე განაპირობებს მოქალაქის მხრიდან კრიტიკის ნაკლებად გამოხატვას.
გამოწვევებზე საუბრისას ექსპერტები ასევე ახსენებენ პრორუსული დეზინფორმაციის გავრცელებას ერთი მხრივ ხელისუფლების, მეორე მხრივ კი ცალკეული რელიგიური ლიდერების მხრიდანაც, რაც მათი აზრით უარყოფით გავლენას ახდენს მოსახლეობის განწყობებზე. ერთ-ერთი ექსპერტის თქმით, ყაზბეგის მუნიციპალიტის მოსახლეობის უკიდურესად კონსერვატიული ნაწილი, არცთუ იშვიათად აზიარებს სოციალურ მედიაში ისეთ პოსტებს, რომელიც ევროკავშირისგან თავის დაცვისკენ მოუწოდებს საზოგადოებას. იმავე ექსპერტის შეფასებით, ხელისუფლების მხრიდან 2022-2023 წლებში ომის შიშის ნარატივმა გავლენა მოახდინა ადამიანების ნაწილზე: “...დღეს ადამიანები კითხულობენ - რატომ მიდიან და იღუპებიან სხვის ომში?“
ადგილობრივი ხელისუფლების მედეგობის კატეგორია 38%-ით შეფასდა, რაც საშუალოზე ოდნავ დაბალი მაჩვენებელია. ექსპერტების უმრავლესობა, რომლებთანაც ინტერვიუები ჩატარდა, მიიჩნევს, რომ სერიოზული გამოწვევები არსებობს ადგილობრივი ხელისუფლების დამოუკიდებლობის და გამჭვირვალობის კუთხით. გამჭვირვალობის ნაწილში იგულისხმება როგორც ინფორმაციის პროაქტიულად გამოქვეყნების, ასევე საჯარო ინფორმაციის მიწოდების პრობლემები. ერთმა ექსპერტმა აღნიშნა, რომ მიუხედავად მისი მრავლობითი მცდელობისა, ვერ მოიპოვა მიეღო სასურველი ინფორმაცია სხვადასხვა საჯარო უწყებიდან.
სერიოზული გამოწვევაა საჯარო ინფორმაციის მიღება ჟურნალისტებისთვისაც. ერთ-ერთმა ექსპერტმა გაიხსენა, რომ “საინფორმაციო ცენტრების ქსელმა” 2022-2023 წლებში 100-ზე მეტი ადმინისტრაციული საჩივარი მოამზადა და 18 სარჩელი შეიტანა სასამართლოში საჯარო ინფორმაციაზე ხელმისაწვდომობის სირთულეებთან დაკავშირებით. მიუხედავად იმისა, რომ სასამართლო პროცესები ორგანიზაციის სასარგებლოდ გადაწყდა, სასურველი ინფორმაცია ვერ მიიღეს. „სამთავრობო უწყებები აღარ გვაძლევენ ისეთ ინფორმაციასაც კი, რომლის საჯაროობაც საერთაშორისო კონვენციებით არის სავალდებულო“ ამბობს ექსპერტი.
ექსპერტების ნაწილი მიიჩნევს, რომ ადგილობრივი თვითმმართველობები რეგიონში არათუ რაიმე აქტივობებს ახორციელებენ დეზინფორმაციის წინააღმდეგ, ხშირად თავადაც არიან მსგავსი ინფორმაციის გამავრცელებლები. ერთმა ექსპერტმა ამის მაგალითად მოიყვანა საჯარო მოხელეების მხრიდან დეზინფორმაციული და ანტიდასავლური მოსაზრებების გავრცელება სოციალური მედიის საკუთარ გვერდებზე 2023 წლის მარტი მოვლენებთან დაკავშირებით (ე.წ. "რუსული კანონის" ინიცირება და პროტესტი).
ადგილობრივი ხელისუფლება „თანამშრომლობს მხოლოდ ე.წ. „გონგო“ ორგანიზაციებთან, რომლებიც ხელისუფლების პოლიტიკას ატარებენ, და არა იმ სამოქალაქო ორგანიზაციებთან, რომლებიც ხელისუფლების მონიტორინგს ახორციელებენ.
პოლიტიკოსებისა და პარტიების მედეგობის კატეგორიას სხვა კატეგორიებთან შედარებით მაღალი შეფასება აქვს - 74%- , რაც საშუალოზე მაღალი მაჩვენებელია. ექსპერტებთან ჩატარებულმა ინტერვიუებმა უფრო კრიტიკული შეფასება მოგვცა რეგიონში მიმდინარე პროცესებზე. ისინი მიიჩნევენ, რომ კახეთის რეგიონში პოლიტიკური ცხოვრება დედაქალაქთან შედარებით ნაკლებად აქტიურია. ოპოზიციური პარტიები ძირითადად წინასაარჩევნო პერიოდში აქტიურდებიან და ცდილობენ მოსახლეობასთან კომუნიკაციას. ერთი ექსპერტი ამბობს, რომ ოპოზიციას ოფისებიც კი დაკეტილი აქვს და წინასაარჩევნო პერიოდში გაიხსნება. ექსპერტის შეფასებით, მოსახლეობასთან კომუნიკაციის ნაკლებობა ხელს უშლის ოპოზიციურ პარტიების წარმატებას.
ექსპერტების ნაწილის აზრით, პარტიული პოლარიზაცია კახეთის რეგიონშიც იკვეთება. ასე შეაჯამა ერთ-ერთმა ექსპერტმა თელავის საკრებულოს მუშაობა: “ოცნების დეპუტატების მეტი ნაწილი არ კითხულობს ბიუჯეტს, იმიტომ რომ იცის, რომ მხარი უნდა დაუჭიროს და ნაციონალური მოძრაობის უმრავლესობა არ კითხულობს, იმიტომ რომ იცის, რომ მხარი არ უნდა დაუჭიროს” .
ექსპერტების შეფასებით, ადგილობრივი პოლიტიკოსები მმართველი პარტიის გუნდიდან არ ერიდებიან ანტიდასავლური განცხადებების გაკეთებას და რიგ შემთხვევაში სამოქალაქო სექტორის დისკრედიტაციის მცდელობას. ერთ-ერთმა ექსპერტმა გაიხსენა თელავში, სამოქალაქო სექტორის მიერ ორგანიზებული „გადადგი ნაბიჯი ევროპისკენ“ კამპანიის ფარგლებში საზოგადოებისთვის ცნობადი სახეების არშეშვება ერეკლეს მუზეუმში თელავის საჯარო მოხელის და „ქართული ოცნების“ ქალთა ფრთის ნაწილის წარმომადგენლის და საკრებულოს რამდენიმე წევრის მიერ. “ეს ჩემთვის იყო სიგნალი იმისა, რომ კახეთში თავად საჯარო მოხელეები უწყობენ ხელს ევროპული კურსის დისკრედიტაციას,” ამბობს ექსპერტი.
„კონსერტავიული მოძრაობა/ალტ-ინფო“, რომლის ოფისებიც კახეთის რამდენიმე ქალაქში გაიხსნა უკვე მეორე წელია, იყო ლევან ბერძენიშვილის წინააღმდეგ გამართული აქციის ორგანიზატორი 2023 წლის იანვარში, რა დროსაც მას ლექციის ჩატარების საშუალება არ მისცეს. ექსპერტები ამბობენ, რომ „კონსერვატიულ მოძრაობას“ უფრო მეტი წარმატება აქვს თელავის მუნიციპალიტეტში, რაც განპირობებულია პარტიასთან დაკავშირებული ერთ-ერთი ადგილობრივის პიროვნული გავლენით.
საინფორმაციო გარემოს მედეგობის კომპონენტი 55%-ით შეფასდა, რაც საშუალო მაჩვენებელია. ექსპერტებთან ინტერვიუებმა გამოავლინა მთელი რიგი გამოწვევები, რაც კახეთის რეგიონში მედიას აქვს. კერძოდ, ექსპერტები გამოყოფენ დაფინანსების სიმწირეს, რაც ხელს უშლის მედიას, შეინარჩუნოს კადრები და განვითარდეს. ერთმა ექსპერტმა ახსენა, რომ 2023 წლის დასაწყისში ერთ-ერთმა ადგილობრივმა ტელევიზიამ ფინანსების სიმწირის გამო საინფორმაციო გადაცემა დახურა. ექსპერტების ნაწილის თქმით, ფინანსური გამოწვევები მედიასაშუალებებს მეტად დამოკიდებულს ხდის საბიუჯეტო შემოსავლებზე, რაც რიგ შემთხვევაში, შეიძლება გავლენას ახდენდეს მათი მხრიდან კრიტიკული საკითხების გაშუქებაზე.
ამის მიუხედავად, ზოგადად რეგიონის დამოუკიდებელი მედიასაშუალებების მიერ წარმოებულ მასალებს ექსპერტები დადებითად აფასებენ. “ცენტრალური მედიებისგან განსხვავებით, რეგიონული მედიები არიან უფრო ობიექტურები,” ამბობს ერთი ექსპერტი.
ერთ-ერთმა ექსპერტმა ისაუბრა სიღრმისეული, ანალიტიკური და საგამოძიებო შინაარსის მასალების სიმწირეზეც, რაც, მისი აზრით, მნიშვნელოვან როლს შეასრულებდა სხვადასხვა დეზინფორმაციული შინაარსის მასალების საპირწონედ.
კახეთის არაქართულენოვან მოსახლეობას მათთვის გასაგებ ენაზე შეზღუდულად მიუწვდება ხელი გადამოწმებულ, ფაქტებზე დაფუძნებულ ინფორმაციაზე რეგიონში თუ ქვეყანაში მიმდინარე მოვლენებთან დაკავშირებით. ამის ნაცვლად, აზერბაიჯანულენოვანი მოსახლეობა ინფორმაციას აზერბაიჯანულენოვანი, თურქული და ასევე რუსულენოვანი არხებიდან იღებს.
სამოქალაქო საზოგადოება აქტიურად მუშაობს რეგიონში დემოკრატიზაციის საკითხებზე. ერთმა ექსპერტმა აღნიშნა ასევე ფაქტჩეკერების მნიშვნელობა საინფორმაციო გარემოს გაჯანსაღების პროცესში. თუმცა, ექსპერტები მიიჩნევენ, რომ არასამთავრობო სექტორს ბევრი სამუშაო აქვს გასაკეთებელი იმისათვის, რომ საკუთარი ხმა უკეთ მიაწვდინოს ადგილობრივ საზოგადოებას.
საზოგადოების მედეგობის კატგორია 60%-ით შეფასდა, რაც საშუალო მაჩვენებელია. ექსპერტები მიიჩნევენ, მოსახლეობა მთელი რიგი გამოწვევების წინაშე დგას. მათი თქმით, საზოგადოების წევრებს არათანაბრად მიუწვდებათ ხელი მედიაწიგნიერების უნარების განვითარების შესაძლებლობებზე. ამ თვალსაზრისით განსაკუთრებითასაკოვან ადამიანებს გამოყოფენ და ამბობენ, რომ ამ მიმართულებით რეგიონში მუშაობა აქტიურად არ ხდება. ამის საპირისპიროდ, ექსპერტების შეფასებით ახალგაზრდები უკეთ არიან მომზადებულები თანამედროვე გამოწვევებთან გასამკლავებლად. ერთი ექსპერტი მიიჩნევს, რომ საზოგადოების მხრიდან დაბალია ადგილობრივი მედიის მიმართ ნდობა, რადგან მისი თქმით, რეგიონის მედიები სათანადოდ ვერ პასუხობენ ადამიანების დღის წესრიგს, მათ საჭიროებებს და ინტერესებს.
ერთმა ექსპერტმა ახსენა რეგიონის მოსახლეობის ნაწილის ეკონომიკური დამოკიდებულება რუსეთის ბაზარზე, თუმცა, აღნიშნა, რომ ეს არ განსაზღვრავს მოსახლეობის არჩევანს რუსეთსა და დასავლეთს შორის და რომ მოსახლეობის დიდ ნაწილს მომავალი ევროპასთან კავშირში წარმოუდგენია. ამასთან დაკავშირებით ექსპერტმა ახსენა ისეთი დეზინფორმაციული ნარატივი, როგორიცაა „ევროპას არ უნდა თქვენი პროდუქცია, ევროპას თავისი ჰყოფნის.“ ექსპერტი მიიჩნევს, რომ ადგილობრივი ხელისუფლების ორგანოებს ევროკავშირთან ასოცირების ხელშეკრულების მნიშვნელობასა და ღრმა და ყოვლისმომცველი თავისუფალი სავაჭრო სივრცის შესახებ სათანადო კომუნიკაცია ადგილობრივ მოსახლეობასთან არ უწარმოებიათ.
ქართული ენის ცოდნა გამოწვევას წარმოადგენს რეგიონის არაქართულენოვანი (აზერბაიჯანულენოვანი მოსახლეობა) მოსახლეობის ნაწილისთვის, რაც ხელს უშლის მათ მიიღონ ფაქტებზე დაფუძნებული, ხარისხიანი ინფორმაცია როგორც რეგიონთან დაკავშირებით, ასევე ზოგადად ქვეყანაში მიმდინარე მოვლენებთან დაკავშირებით.
ადგილობრივი ხელისუფლების მედეგობა 36%-ით შეფასდა. ინტერვიუებში ექსპერტები საუბრობენ ადგილობრივი თვითმმართველობების დამოუკიდებლობისა და გამჭვირვალობის დაბალ ხარისხზე. მათი თქმით, ადგილობრივი თვითმმართველობა არც საზოგადოების მედიაწიგნიერების დონის ასამაღლებელ და არც დეზინფორმაციასთან გასამკლავებელი ღონისძიებების განხორციელებას უწყობეს ხელს.
ადგილობრივ თვითმმართველობებში დასაქმებული საჯარო მოხელეები ცენტრალური პოლიტიკის კარნახით მოქმედებენ, რაც მათი მხრიდან სოციალურ ქსელებში, პირად გვერდებზე გამოქვეყნებული პოლიტიკური შინაარსის სტატუსების გაზიარებაში გამოიხატება. ექსპერტების შეფასებით, უკანასკნელ პერიოდში საჯარო ინფორმაციის გაცემა ყველა მუნიციპალიტეტში გაუარესებულია, ინფორმაციას არც კანონით დადგენილ 10 დღის ვადაში აწვდიან მომთხოვნ მხარეს, მიწოდებული ინფორმაცია ხშირად არასრულია. “იქმნება შთაბეჭდილება, რომ ფიქრობენ რამდენად აწყობთ ამა თუ იმ ინფორმაციის გაცემა”, ამბობს ექსპერტი, თუმცა, იმასაც აღიარებს, რომ საჯარო უწყებები არც ბოლომდე დახურულები არიან და მათთან კომუნიკაცია რაღაც დონეზე შესაძლებელია. ხელისუფლების მიმართ კრიტიკული მედიებისთვის მდგომარეობა უფრო რთულად არის, არა მხოლოდ საჯარო ინფორმაციის მიღება უჭირთ, არამედ საჯარო პირებისგან კომენტარის მიღებაც. ერთმა ექსპერტმა აღნიშნა, რომ ზოგიერთი საჯარო მოხელე ელექტრონულ ფოსტადmail.ru-ს იყენებს, რაც მისი აზრით, გარდა პროფესიული და ეთიკური პრობლემისა, კიბერუსაფრთხოების თვალსაზრისით წარმოადგენს პრობლემას.
პოლიტიკური პარტიების და პოლიტიკოსების მედეგობა 53%-ით შეფასდა. ექსპერტები, რომლებთანაც ინტერვიუები ჩატარდა აცხადებენ, რომ როგორც მმართველი პოლიტიკური გუნდის, ასევე ოპოზიციის ადგილობრივი წარმომადგენლები ცენტრალურ პარტიულ მესიჯებს იმეორებენ, რაც ადგილზე პარტიულ პოლარიზაციას უწყობს ხელს. ისინი ასევე ამბობენ, რომ პოლარიზაცია ადგილზე მაინც ისე არ იგრძნობა, როგორც დედაქალაქში. ცენტრალური პარტიული მესიჯების გავრცელებასთან ერთად ადგილობრივი პოლიტიკოსები მმართველი პარტიის გუნდიდან ცენტრალური ხელისუფლების მსგავსად პრორუსულ დეზინფორმაციას თუ მადისკრედიტებელ ნარატივებსაც იყენებენ და აზიარებენ სოციალურ ქსელებშიც.
„მმართველი პოლიტიკური პარტიის ადგილობრივი წარმომადგენლების განცხადებები ბოლო პერიოდში ე.წ „რუსული კანონონის“, თუ აშშ-ის ელჩის შესახებ და უკრაინის მიმდინარე საომარი მოქმედებების პარალელურად, იმეორებს ცენტრალური ხელისუფლების რიტორიკას, როგორც ისინი ამბობენ მეორე ფრონტის გახსნა უნდათო, ისე ესენი იმეორებენ“, ამბობს ექსპერტი.
საინფორმაციო გარემოს მედეგობა 52%-ით შეფასდა, რაც საშუალო მაჩვენებელია. ექსპერტები აცხადებენ, რომ რეგიონში მოსახლეობას მრავალი განსხვავებული მედიასაშუალება აწვდის ინფორმაციას - პროსახელისუფლებო, პროოპოზიციური და დამოუკიდებელი მედიები. ექსპერტების ნაწილი მიიჩნევს, რომ პოლიტიკური პრეფერენციები შიდა ქართლის ადგილობრივ ტელევიზიებში წინასაარჩევნო პერიოდში უფრო არის გამოხატული, ვიდრე სხვა დროს. 2021 წლიდან რეგიონში მოქმედებს პრორუსული და ანტიდასავლური ადგილობრივი ტელევიზია “ტელეკომპანია სეზონი ”. მედიასაშუალებების შემოსავლის წყაროები და მფლობელობა მეტ-ნაკლებად გამჭვირვალეა და ცნობილია ადგილობრივებისთვის.
რეგიონში აქტიური სამოქალაქო სექტორი მოქმედებს, რომელიც ხელს უწყობს მოსახლეობის განვითარებას მათთვის მნიშვნელოვანი ინფორმაციის მიწოდების, მათი განათლებისა და ძირითადი უფლებების დაცვის, ჩართულობის ხელშეწყობისა და მოქალაქეების წინაშე არსებული გამოწვევების გადაჭრის გზით. სამოქალაქო სექტორი უფრო კარგად იცნობს მოსახლეობის საჭიროებებს, ვიდრე ადგილობრივი ხელისუფლება.
საზოგადოების მედეგობა 53%-ით შეფასდა, რაც საშუალო მაჩვენებელია. ექსპერტების შეფასებით მოსახლეობაში დაბალია ნდობა სამოქალაქო სექტორის მიმართ, რომლის რეპუტაციაზეც გავლენა იქონია 2023 წლის თებერვალ-მარტში ე.წ „რუსული კანონის“ ინიცირებით გამოწვეულმა პროცესებმა. ისინი აღნიშნავენ, რომ მართალია, მმართველმა პოლიტიკურმა გუნდმა აღარ მიიღო კანონი, მაგრამ საზოგადოება, ნაწილობრივ ხუმრობით, არასამთავრობო სექტორის წარმომადგენლებს „აგენტებს“ ეძახის.
ექსპერტები აცხადებენ, რომ ოკუპირებულ ცხინვალის რეგიონთან მოსაზღვრე შიდა ქართლის მოსახლეობა, განსაკუთრებით მოსაზღვრე სოფლების მაცხოვრებელი ადამიანები, ომის შიშით ცხოვრობენ. ექსპერტებმა აღნიშნეს, რომ ისინი კრიტიკულად აფასებენ ზოგადად ხელისუფლების პოლიტიკას კონფლიქტის ზონებთან დაკავშირებით. ხელისუფლების პოლიტიკა ექსპერტების აზრით, მოსახლეობაში აჩენს განცდას, რომ ისინი “რუსეთთან პირისპირ მარტონი დარჩნენ”. რეგიონში მოსახლეობის ნაწილი დამოკიდებულია რუსეთთან ვაჭრობაზე, რაც დამატებით ახდენს გავლენას მათი ნაწილის მხრიდან მეტი სიფრთხილე გამოიჩინონ რუსეთთან დაკავშირებულ საკითხებზე, თუმცა, ექსპერტები იმასაც ამბობენ, რომ ადრე თუ მიგრაცია რეგიონიდან რუსეთში იყო, ახლა ყველა ევროპაში მიდის, რაც იმის მანიშნებელია, რომ მოსახლეობამ იცის ევროპის სიკეთე, ფინანსური სტაბილურობის და უასფრთხოების გარანტიები და გადამწყვეტ დროს მოკავშირედ დასავლეთს განიხილავს.
ადგილობრივი ხელისუფლების მედეგობა 29%-ით შეფასდა, რაც დაბალი მაჩვენებელია. ინტერვიუების დროს ექსპერტებმა ისაუბრეს თვითმმართველი ორგანოების დამოუკიდებლობისა და გამჭვირვალობის დაბალ ხარისხზე და ეთნიკური უმცირესობების ინტეგრაციის სუსტ პოლიტიკაზე, მოსახლეობის მედიაწიგნიერების ამაღლებისა და დეზინფორმაციის წინააღმდეგ მიმართული ინიციატივების არარსებობაზე. ერთ-ერთი ექსპერტის შეფასებით, რჩება შთაბეჭდილება, თითქოს ადგილობრივი თვითმმართველობა ცენტრალური ხელისუფლების გაგრძელება და მისი პოლიტიკის გამტარებელია. ექსპერტებმა აღნიშნეს, რომ საჯარო ინფორმაციაზე წვდომა მნიშვნელოვნად შეზღუდულია. ერთი ექსპერტის შეფასებით, რეგიონში განსხვავებული მუნიციპალიტეტები და ხელმძღვანელობა არსებობს, რომელთა შორის მთავარი განსხვავება იმაშია, რომ ზოგი პრაქტიკურად არ პასუხებს საჯარო ინფორმაციის მოთხოვნებს, ხოლო ნაწილი შეზღუდულად, ვადების დარღვევით, თუმცა, რაღაც ფორმით აწვდის სამოქალაქო და მედიაორგანიზაციებს ინფორმაციას.
ადგილობრივი ხელისუფლების დამოკიდებულება ადგილობრივი მედიისა თუ სამოქალაქო ორგანიზაციების მიმართ მკვეთრად გაუარესდა ე.წ. „რუსული კანონის“ ინიცირების შემდგომ, რამაც გაზარდა ანტაგონიზმი ხელისუფლებასა და კრიტიკულ ორგანიზაციებს შორის.
ექსპერტები ამბობენ, რომ ხელისუფლების მხრიდან არ გადადგმულა რაიმე ეფექტური ნაბიჯი რეგიონში მედიაწიგნიერების ამაღლების თუ დეზინფორმაციის წინააღმდეგ. რეგიონში ამ მიმართულებით თუ კი რაიმე ღონისძიებები ტარდება, ეს ძირითადად სამოქალაქო სექტორისა და მედიის ინიციატივით ხდება.
ხელისუფლების ინტეგრაციის პოლიტიკამ თუ ინიციატივებმა რეგიონში კომპაქტურად დასახლებული აზერბაიჯანული თემის მიმართ კრიტიკა დაიმსახურა. ერთი ექსპერტი მიიჩნევს, რომ ზოგადად სახელმწიფოს არ გააჩნია სათანადო პოლიტიკა და სტრატეგიული ხედვა როგორ გაუმკლავდეს თემის წინაშე არსებულ გამოწვევებს და როგორ შეძლოს მათი ღირსეული ინტეგრაციის უზრუნველყოფა. თუმცა, ზოგიერთ მუნიციპალიტეტში, მაგალითად მარნეულში, შედარებით უკეთესი მდგომარეობაა ვიდრე სხვა მუნიციპალიტეტებში.
პოლიტიკური პარტიებისა და პოლიტიკოსების მედეგობა 61%-ით შეფასდა, რაც საშუალოზე ოდნავ მაღალი მაჩვენებელია. ექსპერტები მიიჩნევენ, რომ რეგიონში პოლიტიკური პროცესი პრაქტიკულად არ არსებობს. ისინი ამბობენ, რომ ქვეყანაში სუსტი პოლიტიკური ოპოზიციის არსებობა მეტად თვალსაჩინოა ქვემო ქართლის რეგიონში. ერთ-ერთმა ექსპერტმა განაცხადა, რომ მისი ინფორმაციით, ოპოზიციას ოფისებიც კი დაკეტილი აქვს რეგიონში და სავარაუდოდ არჩევნების წინ რამდენიმე თვით ადრე მოხდება მათი ამუშავება. შესაბამისად, არსებულ ვითარებაში, არც პოლარიზაცია შეიმჩნევა ისე როგორც დედაქალაქში. რეგიონში ადგილობრივი ხელისუფლება და მოქმედი ოპოზიციური ძალები აქტიურად ეწევიან ერთმანეთის დისკრედიტაციას.
გამონაკლისის სახით ერთმა ექსპერტმა გამოყო რუსთავის მუნიციპალიტეტი, და იქ არსებული დინამიური პროცესი პროოპოზიციურ საკრებულოს დაუკავშირა: “შესაბამისად, ოპოზიციის აქტიურობის ფონზე, მაღალია პოლარიზაციაც.”
ერთ-ერთი ექსპერტის განცხადებით, ადგილობრივი ხელისუფლება მაინც არ გამოირჩევა ანტიდასავლური პროპაგანდითა თუ ნარატივების გავრცელებით. ოპოზიციური პარტიის წარმომადგენლებიც პროდასავლურ პოლიტიკას უჭერენ მხარს და არ ავრცელებენ ანტიდასავლურ პროპაგანდას. თუმცა, რეგიონში არჩეული მაჟორიტარი დეპუტატები მხარს უჭერდნენ ე.წ. “რუსულ კანონს”, რომელიც უცხო ქვეყნის დაფინანსებით მოქმედ ორგანიზაციებს, მათ შორის სამოქალაქო და მედია ორგანიზაციებს აგენტებად აცხადებდა.
საინფორმაციო გარემოს მედეგობა 47%-ით შეფასდა, რაც საშუალო მაჩვენებელია. ექსპერტები ადგილობრივი დამოუკიდებელი მედიასაშუალებების საქმიანობას დადებითად აფასებენ, ამბობენ, რომ ისინი დამოუკიდებელი და დაბალანსებული სარედაქციო პოლიტიკითა და მნიშვნელოვანი თემების გაშუქებით გამოირჩევიან.
ადგილობრივი მედიაორგანიზაციების ნაწილი მაქსიმალურად ცდილობს ადგილობრივი მოსახლეობის ინფორმირებას რეგიონში და ქვეყანაში მიმდინარე პროცესებზე, მათ შორის კომპაქტურად დასახლებული ეთნიკური უმცირესობების ენაზე. თუმცა, ექსპერტის შეფასებით ინფორმაციული ვაკუუმი აშკარად შეინიშნება ცალკეული მუნიციპალიტეტის სოფლებში. შესაბამისად, მაღალია უცხო ქვეყნის, მათ შორის რუსული, თურქული თუ აზერბაიჯანული მედიის მოხმარება მსგავს ადგილებში.
საზოგადოებრივი მაუწყებელი ცდილობს დაბალანსებული სარედაქციო პოლიტიკა ჰქონდეს რეგიონში მიმდინარე პროცესების გაშუქების დროს, თუმცა, ამას ხშირად ვერ ახერხებს. ერთი ექსპერტის შეფასებით, ბალანსი თუ ობიექტურობის პრინციპების დარღვევა განსაკუთრებით მაშინ არის თვალსაჩინო, როდესაც მაუწყებელი კრიტიკულ საკითხებს აშუქებს. ექსპერტების განცხადებით რეგიონში მოქმედი მედიაორგანიზაციების მფლობელობა გამჭვირვალეა და საზოგადოების უმრავლესობისთვის მათ შესახებ ინფორმაცია ცნობილია.
ერთი ექსპერტის განცხადებით, მედიებთან ერთად, რეგიონში მთელი რიგი არასამთავრობო ორგანიზაციები მოსახლეობას მნიშვნელოვან მხარდაჭერას უწევენ სხვადასხვა მიმართულებით. თუმცა, იმავე ექსპერტის შეფასებით, რეგიონში ბევრი ე.წ. „გონგოებიც“ მოქმედებენ, რომლებიც სინამდვილეში სახელისუფლებო ორგანიზაციებს წარმოადგენენ და ხელისუფლების რეალურ მონიტორინგს არ ახორციელებენ.
საზოგადოების მედეგობა 53%-ით შეფასდა, რაც საშუალო მაჩვენებელია. ექსპერტები აღნიშნავენ, რომ საზოგადოებრივი აზრის ფორმირებაზე, გარდა მედიასაშუალებებისა, მნიშვნელოვან ზეგავლენას ადგილობრივი ხელისუფლებაც ახდენს. ისინი ამბობენ, რომ ხელისუფლების მიმართ საზოგადოების წევრებს ერთგვარი „რიდი“ აქვთ და იმის მიუხედავად მოსახლეობა ხელისუფლების პოლიტიკას ეთანხმება თუ არა, მაინც უწევს მას ანგარიშს. მოსახლეობა აქტიურად არ იყენებს ქვეყნის კონსტიტუციით გარანტირებულ უფლებებს. ექსპერტების განცხადებით, მოსახლეობის ნაწილმა შეიძლება არც იცოდეს, რომ მსგავსი უფლებები აქვს, თუმცა, ისინიც ვინც ინფორმირებულები არიან, მაინც თავს იკავებენ საკუთარი უფლებების უფრო აქტიური რეალიზებისგან.
ერთი ექსპერტი მიიჩნევს, რომ სახელმწიფო პროპაგანდა მიმართული როგორც მედიის ასევე არასამთავრობო ორგანიზაციების მიმართ, ახდენს ადგილობრივ მოსახლეობაზე ზეგავლენას, რაც გამოიხატება, მათ შორის, მედიის მიმართ უარყოფითი დამოკიდებულების თუ უნდობლობის გაზრდით.
ექსპერტებმა აღნიშნეს, რომ ზოგადად, რეგიონში მკვეთრად შეიცვალა რუსეთის მიმართ დამოკიდებულება, განსაკუთრებით მას შემდეგ, რაც რუსეთი უკრაინას დაესხა თავს. ერთ-ერთი ექსპერტის შეფასებით, მოსახლეობის უმრავლესობა რუსეთს არ მიიჩნევს მოკავშირედ და საქართველოს მეგობარ ქვეყნად.
რეგიონში კომპაქტურად მცხოვრები უმცირესობისათვის სახელმწიფო ენის ცოდნა გამოწვევას წარმოადგენს, როგორც ინტეგრაციის, ასევე მათი მედეგობის ამაღლების კუთხით. მიუხედავად პროგრესისა, განსაკუთრებით ახალგაზრდებში, სახელმწიფოს არა აქვს სათანადო პოლიტიკა და საკმარისი პროგრამები, რომელიც უზრუნველყოფდა სახელმწიფო ენის სწავლებას მოსახლეობის ფართო ფენებისთვის.
ადგილობრივი ხელისუფლების მედეგობა 40%-ით შეფასდა, რაც საშუალო მაჩვენებელია. ინტერვიუების დროს ექსპერტებმა ისაუბრეს მუნიციპალიტეტების ხელმძღვანელობების დამოუკიდებლობის და გამჭვირვალობის დაბალ ხარისხზე, დეზინფორმაციის წინააღმდეგ თუ მოსახლეობის მედიაწიგნიერების ასამაღლებლად გაწეული ძალისხმევის ნაკლებობაზე. ექსპერტები მიიჩევენ, რომ ადგილობრივ თვითმმართველობებს საკუთარი, დამოუკიდებელი პოლიტიკა კი არ აქვთ, არამედ ცენტრალური ხელისუფლების მიერ მიღებული გადაწყვეტილებების აღმასრულებელს/გამტარს წარმოადგენენ.
რეგიონის მუნიციპალიტეტების საქმიანობის გამჭვირვალობა სერიოზულ გამოწვევას წარმოადგენს. ერთ-ერთმა ექსპერტმა აღნიშნა, რომ მას პირდაპირ უთხრეს, რომ „თქვენ (საჯარო) ინფორმაციას არ მოგაწოდებთ“. პრობლემებია საჯარო ინფორმაციის მუნიციპალიტეტების ვებგვერდებზე პროაქტიულად გამოქვეყნების თვალსაზრისითაც. რეგიონის ერთ-ერთ მუნიციპალიტეტს საერთოდ არ აქვს ელექტრონული გვერდი. საჯარო ინფორმაციაზე წვდომა სერიოზულ პრობლემად რჩება მედიასაშუალებებისთვის, განსაკუთრებით როცა საკითხი ე.წ. კრიტიკულ თემებს შეეხება.
ადგილობრივი ხელისუფლება პასიურობს დეზინფორმაციის წინააღმდეგ საქმიანობის ნაწილშიც. არის შემთხვევები, როდესაცმუნიციპალიტეტის ხელმძღვანელობის მიერ სოციალურ ქსელებში საკუთარ გვერდებზე სხვა პირების მიერ გავრცელებული ანტიდასავლური განცხადებები თუ ინფორმაციის გაზიარება ხდება. ანტიდასავლური კამპანიისათვის სახელმწიფო უწყებების ოფიციალური გვერდების გამოყენება არ ხდება.
ერთ-ერთი ექსპერტის განცხადებით, იმ მუნიციპალიტეტებში, სადაც უმრავლესობას ეთნიკურად სომეხი მოსახლეობა წარმოადგენს, თანამდებობებსაც ძირითადად ეთნიკური უმცირესობის წარმომადგენლები იკავებენ. რაც შეეხება შერეულ რეგიონებს, მართალია უმცირესობა დასაქმებულია, თუმცა, ხელისუფლება ნაკლებად ახალისებს „ახალ სახეებს“ და ძირითადად თანამდებობაზე ძველი კადრები არიან.
პოლიტიკური პარტიებისა და პოლიტიკოსების მედეგობა 60%-ით შეფასდა, რაც საშუალო მაჩვენებლს წარმოადგენს.ექსპერტები აცხადებენ, რომ სამცხე-ჯავახეთის რეგიონი პოლიტიკური აქტიურობით არ გამოირჩევა, განსაკუთრებით თვალში საცემია ბოლო წლებში ოპოზიციური პარტიების პასიურობა. როგორც წესი, ოპოზიციის გააქტიურება წინასაარჩევნო პერიოდში ხდება და ისიც მხოლოდ რამდენიმე თვით.
სუსტი ოპოზიციის ფონზე, დაპირისპირების ხარისხი პარტიებს შორის შედარებით დაბალია და პოლარიზაციაც დედაქალაქთან შედარებით ნაკლებად შესამჩნევი. თუმცა, ერთ-ერთი ექსპერტის აზრით, მმართველი და ოპოზიციური პარტიების წარმომადგენლები ერთმანეთის დისკრედიტაციას და ერთმანეთის წინააღმდეგ დეზინფორმაციის გავრცელებას არ ერიდებიან. ადგილობრივი ხელისუფლების მაღალი თანამდებობის პირები მედიისა და არასამთავრობო სექტორის დისკრედიტაციას არ ერიდებიან, რაც ძირითადად ასეთი შინაარსის შემცველი მასალის სოციალურ ქსელში გავრცელებით გამოიხატება. ე.წ. “რუსული კანონის” განხილვისას მიმდინარე პროტესტის და აქციების ფონზე ისინი ავრცელებდნენ ე.წ აგენტების სურათებს დისკრედიტაციის მიზნით. სავარაუდოდ, მსგავსი გადაწყვეტილება ცენტრალური ხელისუფლების მითითებით ხორციელდებოდა. ექსპერტის განცხადებით მმართველი პარტიის წარმომადგენლების ანტიდასავლური პროპაგანდის მხარდაჭერის ფაქტებს ადგილი სოციალურ მედიაში აქვს, ძირითადად კომენტარებისა თუ მოწონების მხრივ.
ანტიდასავლური კამპანიის პროპაგანდის გავრცელება რეგიონში მნიშვნელოვნად კონსერვატიული პარტიის/ალტ-ინფოს მიერ ხორციელდება.
საინფორმაციო გარემოს მედეგობა 58%-ით შეფასდა, რაც საშუალო მაჩვენებელია. ექსპერტები, რომლებთანაც ინტერვიუები ჩატარდა აღნიშნავენ, რომ ცენტრალურ მედიებში არსებული მწვავე პოლარიზაციისა და დაპირისპირებისაგან განსხვავებით, რეგიონში შესამჩნევად დაბალია მსგავსი დაპირისპირებები. მედიები ცდილობენ აქტიურად გააშუქონ სამცხე ჯავახეთში მიმდინარე ამბები და საზოგადოებაში არსებული პრობლემატური საკითხები მაქსიმალურად გაასაჯაროონ.
რეგიონში მოქმედი ტელევიზიების უმრავლესობა არ არის პარტიული, რაც შესაბამისად მათ სარედაქციო პოლიტიკაზეც აისახება. “არ ერიდებიან მწვავე საკითხების გაშუქებას, თუმცა არ შეიმჩნევა დაპირისპირების ისეთი ფონი, როგორც ცენტრალურ მედიებშია,” ამბობს ექსპერტი. რეგიონში დამოუკიდებელი მედიები თავიანთი პროდასავლური სარედაქციო პოლიტიკით გამოირჩევიან და შესაძლებლობის ფარგლებში აქტიურად ავრცელებენ ინფორმაციას ევროკავშირთან ინტეგრაციის სიკეთეებზე. აღნიშნული მედიები ხშირად უპირისპირდებიან ანტიდასავლურ ნარატივს და აქტიურად თანამშრომლობენ არასამთავრობო ორგანიზაციებთან.
ერთ-ერთი ადგილობრივი არასამთავრობო ორგანიზაციის წარმომადგენლის შეფასებით, ადგილობრივი მედია რეგიონში გამოირჩევა თავისი ნეიტრალური პოზიციით, შესაბამისად მოსახლეობის მხრიდან ნდობა მათ მიმართ უფრო მაღალია, ვიდრე ცენტრალურ მედიების მიმართ. ნდობის მიუხედავად, მათი გავლენა საზოგადოებრივი აზრის ფორმირებაზე არ არის ისეთი მაღალი, როგორც სოციალური ქსელების და იგივე ცენტრალური მედიების.
ექსპერტების შეფასებით, მედიების მფლობელობის შესახებ ინფორმაცია საჯაროა და საზოგადოება ინფორმირებულია მათ შესახებ. ექსპერტები მიიჩნევენ, რომ საზოგადოებრივი მაუწყებელი ცდილობს რეგიონში მიმდინარე პროცესები ნეიტრალურად გააშუქოს, თუმცა, ეს ხშირად არ გამოსდის. ექსპერტები ვარაუდობენ, რომ საზოგადოებრივი მაუწყებლის მიერ ეთნიკური უმცირესობის ენაზე გავრცელებულ პროგრამას მცირე მაყურებელი ჰყავს. შესაბამისად, როგორც ეროვნულ, ასევე ადგილობრივ დონეზეც საზოგადოებრივ მაუწყებელს რეგიონში საზოგადოებრივი აზრის ფორმირებაზე ზეგავლენა არა აქვს.
ექსპერტები საუბრობენ ასევე დამოუკიდებელი რეგიონული მედიების ფინანსური გამოწვევებზეც, რაც მათი თქმით ბოლო პერიოდში განსაკუთრებით გაუარესდა. გარდა ფინანსური გამოწვევებისა, ექსპერტებმა აღნიშნეს ასევე ხელისუფლების მხრიდან დამოუკიდებელ მედიებზე გავლენის მოხდენის მცდელობები, რაც, მათი თქმით წარმატებას ვერ აღწევს.
ადგილობრივი მედიები ცდილობენ სხვადასხვა ენაზე გაავრცელონ ინფორმაცია, ითვალისწინებენ რა რეგიონში მცხოვრები ეთნიკური უმცირესობების გამოწვევებს. ერთ-ერთი ექსპერტის შეფასებით, შეიძლება ითქვას, რომ ადგილობრივი მოსახლეობა ძირითადად ინფორმირებულია რეგიონსა და ქვეყანაში მიმდინარე მოვლენებზე. ექსპერტის ამბობს, რომ ვინაიდან არ არსებობს რეგიონში მოქმედი ყველა მედიის მონიტორინგის შესაძლებლობა, მისი შეფასებები ძირითადად პირად დაკვირვებებსა და პროფესიული წრეების განცხადებებს ეყრდნობა.
მოსახლეობის მედეგობა დეზინფორმაციის მიმართ 55%-ით შეფასდა, რაც საშუალო მაჩვენებელია.ინტერვიუებში ექსპერტებმა ყურადღება გაამახვილეს მთელ რიგ გარემოებებზე, რომელიც გავლენას ახდენს მოსახლეობის დამოკიდებულებებსა და განწყობებზე. მაგალითად, ექსპერტებმა ყურადღება გაამახვილეს რეგიონში დამოუკიდებელი პოლიტიკური პროცესის ნაკლებობაზე, რაც მათი თქმით განაპირობებს ადგილობრივი ხელისუფლების პოლიტიკის შეუთავსებლობას მოსახლეობის მოთხოვნებისა და საჭიროებების მიმართ. ექსპერტები მოსახლეობის დამოკიდებულებას ადგილობრივი ხელისუფლების მიმართ „რიდს“ უწოდებენ და ამბობენ, რომ მართალია ხელისუფლება არ სარგებლობს მაღალი ნდობით,მოსახლეობა ცდილობს ანგარიში გაუწიოს მას. ერთ-ერთი ექსპერტი ამბობს, რომ მსგავსი დამოკიდებულება განაპირობებს მოქალაქის მხრიდან საკუთარი უფლებების ნაკლებად რეალიზებას, ცდილობს რა არ შექმნას შთაბეჭდილება, რომ საკუთარი ქმედებით ხელისუფლების წინააღმდეგ მიდის.
მოსახლეობა აქტიურად ეცნობა ადგილობრივი მედიის მიერ გავრცელებულ ინფორმაციას, თუმცა, ექსპერტის შეფასებით, საბოლოო ჯამში ხელისუფლებას უფრო ენდობა ვიდრე ადგილობრივ მედიასა თუ არასამთავრობო ორგანიზაციებს. ექსპერტებმა ცალკე აღინიშნეს რუსეთის ფაქტორი, რომელიც, მათი თქმით, ზეგავლენას ახდენს რეგიონში მაცხოვრებელ ადამიანებზე. კერძოდ, მძიმე ეკონომიკური ფონის გათვალისწინებით, ადგილობრივ მაცხოვრებლებს, განსაკუთრებით ეთნიკური თემის წარმომადგენლებს, ხშირად უწევდათ ფინანსური შემოსავლების წყაროების მოძიება ქვეყნის გარეთ, უმეტესწილად კი რუსეთში. აღნიშნული გარემოება, ექსპერტების შეფასებით განაპირობებს რუსეთის მიმართ შედარებით “რბილ” დამოკიდებულებას რეგიონში. ბოლო პერიოდში, ყარაბაღსა თუ უკრაინაში მიმდინარე საომარმა მოქმედებებმა და რუსეთის უარყოფითი როლის გამოკვეთამ მნიშვნელოვნად გააძლიერა რუსეთის მიმართ კრიტიკული დამოკიდებულება. ერთ-ერთი ექსპერტის შეფასებით, ზოგადად მოსახლეობა აცნობიერებს თუ რა სარგებელი შეიძლება ჰქონდეს ევროკავშირს მოსახლეობისათვის და ამ მოსაზრების დღითი დღე გაძლიერება ხდება. ბევრმა დაიწყო უკვე უფრო აქტიურად ევროკავშირის ქვეყნებში მოგზაურობა, მათ შორის განათლების მიღება თუ სამუშაოდ გამგზავრება.
სახელმწიფო ენის ცოდნა კვლავ მნიშვნელოვან გამოწვევად რჩება ეთნიკური უმცირესობისათვის. ექსპერტების შეფასებით, თვალშისაცემია ის დიდი ინტერესი და პროგრესი, რომელიც ახალგაზრდებს აქვთ ქართული ენის ცოდნასთან დაკავშირებით, თუმცა, სახელმწიფოს მხრიდან არ არის მიღებული ეფექტური ზომები. ექსპერტები მიიჩნევენ, სახელმწიფო ენის ცოდნის ნაკლებობა განაპირობებს რუსულენოვანი მედიაზე დამოკიდებულებასაც. შესაბამისად, პროპაგანდისტული რუსული მედია შესაძლოა ზეგავლენას ახდენდეს საზოგადოების ნაწილში დეზინფორმაციის გავრცელებაზე.
ადგილობრივი ხელისუფლების მედეგობა 29%-ით შეფასდა, რაც დაბალი მაჩვენებელია. ექსპერტები საუბრობენ ისეთ გამოწვევებზე, როგორიცაა ადგილობრივი თვითმმართველობების დამოუკიდებლობის და გამჭვირვალობის დაბალი ხარისხი, მედიაწიგნიერების ამაღლებისა და დეზინფორმაციასთან ბრძოლის კუთხით ინიციატივების არარსებობა. ექსპერტები აცხადებენ, რომ ადგილობრივი თვითმმართველობები არ მოქმედებენ ცენტრალური ხელისუფლებისგან დამოუკიდებლად. ერთ-ერთმა ექსპერტმა ამის მაგალითად მოიყვანა 2022 წელს ბათუმში ჩატარებული ოდესის ლიტერატურული ფესტივალი, რა დროსაც ადგილობრივი მთავრობის წარმომადგენლები ფესტივალისთვის ფართის გამოყოფით შემოიფარგლნენ, ხალხის მობილიზებას და საჯარო გამოსვლას კი თავი აარიდეს. “ბათუმის მერია იმაზე მეტს არ გააკეთებს რასაც ცენტრალური ხელისუფლება აკეთებს ან კარნახობს, ეს ადმიანები პარტიულ ნარატივს ვერ გადალახავენ”, ამბობს ექსპერტი. ერთ-ერთი ექსპერტის თანახმად, მუნიციპალიტეტების ადგილობრივი თვითმმართველობები არათუ არ ცდილობენ იმუშაონ საზოგადოების ცნობიერების ამაღლებაზე საგარეო საფრთხეებთან დაკავშირებით, ხშირ შემთხვევაში, ცენტრალური ხელისუფლების მსგავს პრორუსულ მესიჯებს თავად იმეორებენ.
ექსპერტების შეფასებით, ადგილობრივ თვითმმართველობებთან სამოქალაქო სექტორის ურთიერთობა ბოლო წლებში საგრძნობლად გაურესდა. მართალია, ე.წ. მომსახურების მიმწოდებელ არასამთავრობო ორგანიზაციებთან (შშმ პირთა დახმარების, სოციალური პროგრამების მიმწოდებელი ორგანიზაციები) თანამშრომლობის და ერთობლივი პროექტების განხორციელების გამოცდილება არსებობს, ხელისუფლების მონიტორინგის განმახორციელებელი არასამთავრობო ორგანიზაციების მიმართ მიუღებლობა 2019 წლის 20 ივნისის მოვლენების შემდეგ გაუარესდა.
პოლიტიკური პარტიების და პოლიტიკოსების მედეგობა 52%-ით შეფასდა, რაც საშუალო მაჩვენებელია. ექსპერტები, რომლებთანაც ინტერვიუები ჩატარდა, მიიჩნევენ, რომ რეგიონში პოლიტიკური ცხოვრება, მართალია, აქტიურობით ჩამოუვარდება დედაქალაქს, მაგრამ შედარებით უფრო ცოცხალია, ვიდრე სხვა რეგიონებში. სხვა რეგიონებთან შედარებით, იგრძნობა პარტიული პოლარიზაციაც. მმართველი პარტიის ადგილობრივი წარმომადგენლები ცენტრალური ხელისუფლების მსგავსად ანტიდასავლურ და პრორუსულ რიტორიკას აქტიურად მიმართავენ. ხშირია მანიპულაციური ინფორმაციის გავრცელება ოპოზიციური პოლიტიკური პარტიების მხრიდანაც. ეს განაპირობებს საზოგადოების მხრიდან პოლიტიკოსების მიმართ დაბალ ნდობას.
საინფორმაციო გარემოს მედეგობა 48%-ით შეფასდა, რაც საშუალო მაჩვენებელია. ექსპერტები აღნიშნავენ, რომ აჭარის ავტონომიურ რესპუბლიკაში მოქმედებენ პროსახელისუფლებო და პროოპოზიციური ტელეარხები, რომელთა კონტენტი მართალია უნდობლობას იწვევს საზოგადოების თვალში, თუმცა, გავლენას მაინც ახდენს საზოგადოების ნაწილზე.ექსპერტების შეფასებით, რეგიონის მედიაგარემოზე მნიშვნელოვანი გავლენა იქონია ბოლო წლებში აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკის საზოგადოებრივ მაუწყებელში მენეჯმენტის შეცვლის შემდეგ განხორციელებულმა ცვლილებებმა. არხს დღეს ღიად პროსახელისუფლებო კურსი აქვს.
მრავალი წელია რეგიონში ყველაზე ეთიკურ და ხარისხიან მასალას საზოგადოებას სთავაზობს ონლაიმედია „ბათუმელები“.
რეგიონში აქტიური არასამთავრობო სექტორი მოქმედებს და პერიოდულად მოსახლეობას მედიაწიგნიერების საკითხებზე უტარებს ტრენინგებს, არსებობს რამდენიმე ფაქტჩეკერი, რომლებიც თბილისში მოქმედ ორგანიზაციებთან თანამშრომლობენ და რეგიონში საინფორმაციო გარემოს გაუმჯობესებაში შეაქვთ წვლილი. თუმცა, ექსპერტები მიიჩნევენ, რომ არსებული დეზინფორმაციული გამოწვევების ფონზე, მათი ძალისხმევა არასაკმარისია.
საზოგადოების მედეგობის 54%-ით შეფასდა, რაც საშუალო მაჩვენებელია. იმ ექსპერტების შეფასებით, რომლებთანაც ინტერვიუები ჩატარდა, მოსახლეობას ისეთ სხვადასხვა გამოწვევასთან უწევს გამკლავება, როგორიცაა ინტერნეტსა და სოციალურ ქსელებში დიდი მოცულობის დეზინფორმაციის, პროპაგანდის და ყალბი ამბების გავრცელება. მოსახლეობის ნაწილში ულტრაკონსერვატიული განწყობების ჩამოყალიბებაზე ეკლესიაც ახდენს გავლენას, რაც რუსული დეზინფორმაციისა და ანტითურქული ნარატივების გავრცელებით ხდება. მძლავრი პროპაგანდისტული ძალისხმევების მიუხედავად, რეგიონის მოსახლეობას შესწევს უნარი სათანადოდ შეაფასოს არსებული გამოწვევები და გააკეთოს სწორი არჩევანი. ამის მაგალითად ერთმა ექსპერტმა 2023 წლის მარტში ბათუმში ე.წ. „რუსული კანონის“ წინააღმდეგ გამართული საპროტესტო აქცია ახსენა. მისი თქმით, აქციაში მოქალაქეებთან ერთად საჯარო მოხელეებიც მონაწილეობდნენ.
ადგილობრივი ხელისუფლების მედეგობა 31%-ით შეფასდა, რაც დაბალი მაჩვენებელია. ექსპერტებთან ინტერვიუების შედეგად გამოვლინდა ისეთი პრობლემები, როგორიცაა ადგილობრივი თვითმმართველი ერთეულების დამოუკიდებლობისა და გამჭვირვალობის დაბალი ხარისხი.
ექსპერტები აკრიტიკებენ ადგილობრივი თვითმმართველი ერთეულების დამოუკიდებლობას და ამბობენ, რომ მათი საქმიანობა, ისევე როგორც განცხადებები, ურთიერთობა მედიასთან და სამოქალაქო საზოგადოებასთან, ხშირად, ცენტრალური ხელისუფლების მითითებების შესაბამისად ხდება. ექსპერტების ამბობენ, რომ ბოლო წლებში ადგილობრივი თვითმმართველობების საქმიანობის გამჭვირვალეობა გაუარესდა, რაც საჯარო ინფორმაციის შეზღუდვაში, დაგვიანებით ან არასრულად გაცემაში გამოიხატება. ერთი ექსპერტი ამბობს, რომ ინფორმაციის მიღება განსაკუთრებით რთულია ისეთ საკითხებზე, რომლებიც ბიუჯეტის ხარჯვას ეხება: “[თვითმმართველობები] არ აწვდიან მოსახლეობას ინფორმაციას თუ ვისი დაფინასებით შენდება/რემონტდება საბავშვო ბაღები, ამბულატორიები, გზები და ასე შემდეგ.”
ხელისუფლება თანამშრომლობს ე.წ. მომსახურების მიმწოდებელ არასამთავრობო ორგანიზაციებთან, ხოლო ე.წ. “მონიტორინგის” განმახორციელებელ არასამთავრობო ორგანიზაციებისგან, რომლებიც ხელისუფლების საქმიანობას ზედამხედველობას უწევენ, თავს შორს იჭერენ და უპირისპირდებიან. სამოქალაქო საზოგადოებასთან თანამშრომლობის თვალსაზრისით, შედარებით დიდი მუნიციპალური ერთეულები (ზუგდიდი და ფოთი) უფრო მეტად ღია არიან, ვიდრე სხვა მუნიციპალიტეტები. იგივე შეიძლება ითქვას წალენჯიხის მუნიციპალიტეტზე, სადაც მერი ოპოზიციური პარტიის წარმომადგენელია და სადაც არასამთავრობო ორგანიზაციებისა და მედიებისთვის ინფორმაციის მიღება გაცილებით ადვილია. მიუხედავად ხსენებული გამოწვევებისა, ექსპერტები ამბობენ, რომ რეგიონში დაპირისპირება იშვიათად იღებს რადიკალურ ფორმებს.
ადგილობრივი თვითმმართველი ერთეულების მხრიდან მედიაწიგნიერების ამაღლების ხელშეწყობის, ანტიდასავლურ პროპაგანდასა და დეზინფორმაციასთან ბრძოლის რაიმე ინიციატივია ექსპერტებს არ გახსენებიათ.
პოლიტიკური პარტიების და პოლიტიკოსების მედეგობა 46%-ით შეფასდა, რაც საშუალო მაჩვენებელს წარმოადგენს. ინტერვიუებში ექსპერტები საუბრობენ მმართველი პოლიტიკური პარტიის ადგილობრივი წარმომადგენლებისა და ცენტრალური გუნდის რიტორიკისა და განწყობების თანხვედრაზე, რაც გულისხმობს ანტიდასავლური განცხადებების გავრცელებას, ადგილობრივი არასამთავრობო ორგანიზაციებისა და მედიების დისკრედიტაციის მცდელობას და მათ ოპოზიციურ პოლიტიკურ პარტიებთან გაიგივებას. ერთ-ერთმა ექსპერტმა გაიხსენა 2022 წელს, საქართველოში მიმდინარე სამოქალაქო საზოგადოების კამპანიის „შინ ევროპისკენ“ მსვლელობისას, მმართველი პარტიის ადგილობრივმა წარმომადგენლებმა კამპანიის ორგანიზებაში ჩართულ არასამთავრობო ორგანიზაციებს როგორ უწოდეს „ნაცები“. ექსპერტმა ასევე აღნიშნა, რომ 2023 წელს ე.წ. „რუსული კანონის“ წინააღმდეგ გამოთქმული პროტესტის ფონზე, მმართველი პარტიის ადგილობრივი წარმომადგენლების მხრიდან დაპირისპირება გამძაფრდა. ერთ-ერთმა ექსპერტმა მმართველი პარტიის ადგილობრივ წარმომადგენლებთან ერთად დეზინფორმაციის გამავრცელებლად კონსერვატიული მოძრაობა/ალტ-ინფო დაასახელა, რომელიც “პირდაპირ თუ ირიბად ადგილობრივ ხელისუფლებასთან არიან დაკავშირებული.”
ოპოზიციური პარტიების შეფასებისას, ექსპერტები აცხადებენ, რომ არის კვალიფიციური კადრების სიმცირე, რაც განაპირობებს საგნობრივი დისკუსიის ნაკლებობას და შესაბამისად საზოგადოების მხრიდან მათ მიმართ დაბალ ნდობასაც.
საინფორმაციო გარემოს მედეგობა 51%-ით შეფასდა, რაც საშუალო მაჩვენებელია.
ექსპერტთა ნაწილი აღნიშნავს, რომ ადგილობრივ მედიას მეტი ნდობა აქვს, ვიდრე ეროვნულ არხებს და ამბობს, რომ ადგილობრივ მედიაში რუსული ნარატივი და დეზინფორმაციის გავრცელება არ შეუმჩნევიათ განსხვავებით ცენტრალური პროსახელისუფლებო მედიებისგან. ადგილობრივი მედიის გამოწვევების შეფასებისას ექსპერტები კვალიფიციური კადრების ნაკლებობას და ფინანსების სიმწირესაც გამოყოფენ. ექსპერტმა აღნიშნეს 2023 წლის დასაწყისში საინფორმაციო ინტერნეტპორტალ „ლაივპრესის“ დახურვა, როგორც მოვლენა, რომელიც უარყოფით გავლენას მოახდენს რეგიონის საინფორმაციო გარემოზე.
რეგიონში უკვე 30 წელია მძლავრი სამოქალაქო სექტორი მოქმედებს, ხელს უწყობს მოსახლეობის განვითარებას და დასავლური დემოკრატიული ღირებულებების დამკვიდრებას, პრორუსული დეზინფორმაციისა და პროპაგანდის წინააღმდეგ ბრძოლას.
საზოგადოების მედეგობა 62%-ით შეფასდა, რაც მაღალი საშუალო მაჩვენებელია. ექსპერტების აზრით, ამ კომპონენტის შეფასება განპირობებულია ბოლო პერიოდში ე.წ. „რუსული კანონის“ წინააღმდეგ საზოგადოების პროტესტით. ექსპერტები აცხადებენ, რომ სამეგრელოში ასეთი ხალხმრავალი არაპოლიტიკური ხასიათის აქცია არ ახსენდებათ. მათი თქმით, აქციების შედეგ პრორუსული აქტორების - „ალტ-ინფოს“ აქტივისტების საქმიანობა სოციალურ ქსელებში მკვეთრად შემცირებულია.
ექსპერტების შეფასებით, ადგილობრივი მოსახლეობის კრიტიკული განწყობები განპირობებულია იმ ფაქტორით, რომ სამეგრელო ზემო-სვანეთის მხარე ოკუპირებული აფხაზეთი მოსაზღვრე რეგიონია, სადაც თითქმის 30 წელია წარმოდგენილია მრავალი საერთაშორისო ორგანიზაცია. ამან, მათი აზრით, ხელი შეუწყო ადგილობრივი არასამთავრობო ორგანიზაციების და სამოქალაქო საზოგადოების გაძლიერებას. ექსპერტები ამბობენ, რომასაკოვან მოსახლეობაში დაბალია მედიაწიგნიერების დონე და თანამედროვე ტექნოლოგიების გამოყენების უნარები; განსხვავებული მდგომარობაა ახალგაზრდების შემთხვევაში, რომლებიც გახსნილები არიან სიახლეებისთვის და ფლობენ თანამედროვე ტექნოლოგიებს.
ადგილობრივი ხელისუფლების მედეგობა 29%-ით შეფასდა, რაც დაბალი მაჩვენებელია. ექსპერტებთან ჩატარებულმა ინტერვიუებმა გამოავლინა ცალკეული პრობლემები, რომლებიც ხელს უშლის ადგილობრივი თვითმმართველობის ერთეულების დეზინფორმაციული გამოწვევების მიმართ მედეგობას. ექსპერტები საუბრობენ თვითმმართველი ერთეულების დამოუკიდებლობის და გამჭვირვალობის დაბალ ხარისხზე, მათი მხრიდან მედიაწიგნიერების ამაღლების თუ დეზინფორმაციასთან ბრძოლის ინიციატივების არარსებობაზე. ერთი ექსპერტი მიიჩნევს, რომ ადგილობრივი თვითმმართველობები არ არიან დამოუკიდებლები გადაწყვეტილების მიღებისას, რადგან მათ დღის წესრიგს ცენტრალური ხელისუფლება განსაზღვრავს. ექსპერტების შეფასებით, ადმინისტრაციული ორგანოების გამჭვირვალობის ხარისხიც დაბალია, რაც საზოგადოების წინაშე ანგარიშვალდებულების თვალსაზრისით სერიოზულ პრობლემას წარმოადგენს.
ადგილობრივი ხელისუფლების მედეგობასთან შედარებით მაღალი შეფასება მიიღო ადგილობრივი პოლიტიკური პარტიების და პოლიტიკოსების მედეგობამ - 58%. თუმცა, ინტერვიუების დროს ექსპერტებმა კრიტიკულად შეაფასეს პარტიები და პოლიტიკოსები და ზოგადად პოლიტიკური ცხოვრება რეგიონში. მათი თქმით, პოლიტიკური ცხოვრება რაჭა- ლეჩხუმის და ქვემო სვანეთის მხარეში პასიურია. რეგიონში არ არის წარმოდგენილი ოპოზიციური პოლიტიკური სუბიექტების ოფისები. ისინი მხოლოდ წინასაარჩევნო პერიოდში აქტიურდებიან. ინტერვიუების დროს ექსპერტებს არ უხსენებიათ პოლიტიკოსების თუ პარტიების მხრიდან დასავლეთის თუ სამოქალაქო სექტორის დისკრედიტაციის შემთხვევები.
რეგიონის საინფორმაციო გარემოს მედეგობა 43%-ით შეფასდა, რაც საშუალო მაჩვენებლს წარმოადგენს. ინტერვიუების დროს ექსპერტებმა აღნიშნეს დამოუკიდებელი ადგილობრივი საინფორმაციო მედისაშუალებების სიმწირე. რეგიონში გამოიცემა რამდენიმე გაზეთი და ონლაინ მედიასაშუალება, რომელებიც ადგილობრივი მუნიციპალიტეტების ბიუჯეტებიდან ფინანსდება.
რაჭა-ლეჩხუმისა და ქვემო სვანეთის რეგიონში მნიშვნელოვან საკითხებს დამოუკიდებელი მედიასაშუალება „მთის ამბები“ აქტიურად ფარავს. მოსახლეობა მუნიციპალიტეტებში მიმდინარე ამბების შესახებ ინფორმაციას რამდენიმე აქტივისტის სოციალური ქსელების გვერდებიდან და არასამთავრობო ორგანიზაციებისგან იგებს.
რეგიონში არასამთავრობო ორგანიზაციები, რომლებიც დემოკრატიის გაძლიერებაზე, ინფორმაციის გადამოწმებაზე იმუშავებდნენ ცოტაა. მათ შორის ყველაზე დიდი და აქტიური ორგანიზაცია, „აფხაზქორი“, ქალი მეწარმეების მედიაწიგნიერების და ციფრული უნარების ამაღლების პროექტზე მუშაობს.
რეგიონის მოსახლეობის მედეგობა 49%-ით შეფასდა, რაც საშუალო მაჩვენებელია. ექსპერტების შეფასებით, ადგილობრივი მოსახლეობა ნაკლებად იჩენს ინტერესს ადგილობრივი ხელისუფლების მიმართ, ნაკლებად არის ჩართული მმართველობით პროცესში და თითქმის არასდროს გამოხატავს პროტესტს. ექსპერტები მიიჩნევენ, რომ მოსახლეობის პასიურობა ნაწილობრივ განპირობებულია ადგილობრივი, დამოუკიდებელი მედიასაშუალებების ნაკლებობით. ერთმა ექსპერტმა ახსენა 2023 წლის მარტში ე.წ. “რუსული კანონის” განხილვის საპასუხოდ რეგიონში არასამთავრობო ორგანიზაციების მიერ გამართული აქცია, რომელშიც მხოლოდ რამდენიმე მოქალაქემ მიიღო მონაწილეობა. აღნიშნულ ფაქტს ექსპერტი იმითიც ხსნის, რომ რეგიონში დასაქმებული მოსახლეობის დიდი ნაწილი მუნიციპალურ სამსახურებში ან თავად მუშაობენ, ან მათი ოჯახის წევრები და ახლობლები, რაც მოსახლეობას თვითცენზურისკენ უბიძგებს.
რეგიონში არასამთავრობო ორგანიზაციების გაძლიერება და რაოდენობის მატება შეიმჩნევა, რაც ექსპერტების აზრით, გააჩენს ახალგაზრდების დასაქმების შესაძლებლობას და ხელს შეუწყობს მოსახლეობის მედეგობის ამაღლებას.
ადგილობრივი ხელისუფლების მედეგობა 39%-ით შეფასდა, რაც საშუალოზე ოდნავ დაბალი მაჩვენებელიაადგილობრივი ხელისუფლების საქმიანობის შეფასებისას ექსპერტების მიერ აღინიშნა მთელი რიგი გარემოებები, რომლებიც გამოწვევას წარმოადგენს ადგილობრივი მთავრობებისთვის.
ერთი ექსპერტის შეფასებით, ადგილობრივი ხელისუფლების გამჭვირვალობის საკითხი მნიშვნელოვანი გამოწვევაა სამოქალაქო და მედიის სექტორისათვის. თუმცა, აღინიშნა, რომ ცალკეულ შემთხვევაში, მაგალითად ოზურგეთში, საკრებულო მერიისგან განსხვავებით შედარებით უფრო გამჭვირვალეა. ექსპერტმა თქვა, რომ ხელისუფლების მიერ ჩატარებული ტენდერები, ბიუჯეტის განხილვის და დამტკიცების პროცედურები გამჭვირვალე არ არის და ხშირად ისმის კითხვები. მართალია, არასამთავრობო ორგანიზაციებს განხილვაში მონაწილეობის შესაძლებლობა აქვთ, თუმცა, პროცესი ინკლუზიური არ არის და ხელისუფლება პრაქტიკურად არ ითვალისწინებს სამოქალაქო საზოგადოების წინადადებებს. მედიისა და სამოქალაქო სექტორისაგან განსხვავებით მოსახლეობას უფრო უჭირს ადგილობრივი ხელისუფლებიდან საჯარო ინფორმაციის მიღება. ექსპერტის აზრით, აღნიშნული პრობლემა საჯარო ცნობადობაზეც არის დამოკიდებული. ერთი ექსპერტის დაკვირვებით, ადგილობრივი ხელისუფლება მედიასთან თუ არასამთავრობო ორგანიზაციებთან ცენტრალური ხელისუფლების მსგავსად ურთიერთობს, კერძოდ, შესაძლოა უარი თქვას გადაცემებში მონაწილეობაზე, კომენტარის გაკეთებაზე და ა.შ. ერთი ექსპერტის განცხადებით, ადგილობრივი ხელისუფლება არ ერიდება ცალკეული დამოუკიდებელი და კრიტიკული მედიის დისკრედიტაციასაც.
ადგილობრივი ხელისუფლების მხრიდან არ შეიმჩნევა რაიმე ხელშესახები და ეფექტური ქმედებები საზოგადოების მედიაწიგნიერების გაზრდისა თუ რუსული დეზინფორმაციის წინააღმდეგ დაპირისპირების კუთხით. ამ მიმართულებით თუკი რაიმე აქტივობები ხორციელდება, ძირითად სამოქალაქო სექტორისა და მედიის წარმომადგენლების მიერ არის ინიცირებული.
პოლიტიკური პარტიების და პოლიტიკოსების მედეგობა 59%-ით შეფასდა, რაც საშუალო მაჩვენებელია. ექსპერტების შეფასებით, პოლიტიკური გარემო რეგიონში პოლარიზებულია, განსაკუთრებით იქ, სადაც ოპოზიციური პარტიის წევრები საკრებულოში არიან წარმოდგენილი. ოპოზიციის აქტიურობა რეგიონში შესამჩნევია. შესაბამისად, ხელისუფლებისათვის კრიტიკული საკითხებისა და თემების განხილვა დაპირისპირებას იწვევს. ექსპერტები აღნიშნავენ, რომ პოლიტიკური პარტიის წარმომადგენლები არ ერიდებიან ერთმანეთის მიმართ დეზინფორმაციულ თუ დისკრედიტაციულ განცხადებებს; ხშირია სიტყვიერი შეურაცხყოფისა, ფიზიკური დაპირისპირების შემთხვევებიც, განსაკუთრებით ოზურგეთის საკრებულოში.
ექსპერტების განცხადებით, ადგილობრივი მმართველი პარტიის წარმომადგენლები ჩართულები არიან ანტიდასავლურ კამპანიაში და იმეორებენ ცენტრალური ხელისუფლების მესიჯებს. განსაკუთრებით თვალშისაცემი იყო ე.წ. “რუსული კანონის” განხილვისა და პროტესტის დროს მმართველი პარტიის წარმომადგენელთა განცხადებები, როგორიცაა “ჩვენ ჩვენი სუვერენიტეტი უნდა დავიცვათ", ან “მსგავს კანონის მიღებას ევროპასა და კანადაში გეგმავენ”. ერთი ექსპერტი მიიჩნევს, რომ ადგილობრივი ხელისუფლება აცნობიერებს იმ სარგებელს, რომელსაც ქვეყანა და რეგიონი იღებს დასავლეთისაგან, თუმცა, მისი შეფასებით, პარტიული დისციპლინა რეგიონის ხელისუფლებას აიძულებს მმართველი პარტიის ძირითად ნარატივს დაემორჩილოს. ექსპერტების შეფასებით ოპოზიციის წარმომადგენლები არ არიან ანტიდასავლურ კამპანიაში ჩართულები.
რეგიონში კონსერვატიული მოძრაობა/ალტ-ინფოსთან დაკავშირებული პირები აქტიურად ავრცელებენ ანტიდასავლურ პროპაგანდას, მართავენ შეხვედრებს და სოციალურ ქსელშიც კოორდინირებულად ავრცელებენ დეზინფორმაციულ ნარატივებს. ექსპერტმა აღნიშნა, რომ 2022 წელს პარტიის წარმომადგენლობის გახსნამ რეგიონის მუნიციპალიტეტებში კონფლიქტური გარემო შექმნა. „ალტ-ინფო“ არ ერიდებოდა მედიისა თუ სამოქალაქო სექტორის წევრების შეურაცხყოფას.
საინფორმაციო გარემოს მედეგობა 55%-ით შეფასდა, რაც საშუალო მაჩვენებელია. რამდენიმე ადგილობრივი მედიასაშუალება აქტიურად აშუქებს რეგიონის საკითხებს. ექსპერტები მიიჩნევენ, რომ მედიების უმრავლესობა დამოუკიდებელია, ზოგი კრიტიკული. ექსპერტებს პროსამთავრობო მედიიდან მხოლოდ ერთი ინტერნეტგამოცემა ახსენდებათ. ექსპერტების შეფასებით, დამოუკიდებელი მედიების სარედაქციო პოლიტიკა პროდასავლურია, მიმართულია საზოგადოების ცნობიერების გაზრდას, მედიაწიგნიერებისა და დეზინფორმაციის წინააღმდეგ მედეგობის ამაღლებისკენ.
საზოგადოებრივი მაუწყებლის მიმართ ნდობა და მისი ზეგავლენა მოსახლეობაზე ძალიან დაბალია. ექსპერტის განცხადებით, საზოგადოებრივ მაუწყებელს ადგილობრივი კორესპონდენტიც კი არ ჰყავს და გურიის რეგიონს ფოთიდან ფარავს. აღნიშნული კი მიუთითებს, თუ რამდენად პრიორიტეტულია საზოგადოებრივი მაუწყებლისთვის რეგიონი და როგორ ახორციელებს რეგიონში მიმდინარე მოვლენების გაშუქებას.
ინფორმაცია მედიასაშუალებების მფლობელების შესახებ საზოგადოების უმრავლესობისთვის ცნობილია.
ექსპერტები ადგილობრივი მედიაგარემოს გამოწვევებს შორის ასახელებენ ხელისუფლების მხრიდან უარყოფითი აზრის დამკვიდრების მცდელობას, რაც, აისახება საზოგადოების ნაწილის განწყობებზე და უარყოფით გავლენას ახდენს ახალგაზრდა კადრების მხრიდან პროფესიის მიმართ დამოკიდებულებასა და ინტერესზე. ერთ-ერთ გამოწვევად დასახელდა ასევე პრორუსული მედიასაშუალება და პარტია “ალტ-ინფო”.
საინფორმაციო გარემოს გაუმჯობესებასა და მოსახლეობის მედიაწიგნიერების ამაღლებაზე რეგიონში რამდენიმე არასამთავრობო ორგანიზაცია მუშაობს.
საზოგადოების მედეგობა 66%-ით შეფასდა, რაც საშუალოზე ოდნავ მაღალი მაჩვენებელია. ექსპერტები მიიჩნევენ, რომ საზოგადოების დიდი ნაწილი იკავებს თავს საკუთარი შეხედულების საჯაროდ გამოხატვისაგან, განსაკუთრებით, თუ საკითხი ხელისუფლების მიმართ კრიტიკულ თემებს შეეხება. ექსპერტების აზრით, აღნიშნული მიუთითებს მოსახლეობის მხრიდან თვითცენზურაზე, მცდელობაზე, თავიდან აირიდონ საჯარო უწყებებში დასაქმებულები ახლობლების მხრიდან საჯაროდ გამოთქმული კრიტიკული შეხედულებების გამო ზეწოლა.
ერთ-ერთმა ექსპერტმა აღნიშნა, რომ ცენტრალური ხელისუფლების მიერ წლების განმავლობაში მედიის წინააღმდეგ მიმართული დისკრედიტაციული კამპანია რეგიონში ადგილობრივ მოსახლეობაზეც ახდენს მნიშვნელოვან უარყოფით ზეგავლენას. ამის მაგალითად ექსპერტმა ე.წ. “რუსული კანონის” ინიცირება და თანმდევი დისკრედიტაციული კამპანია აღნიშნა. მიუხედავად იმისა, რომ ხელისუფლების თავდასხმის ობიექტი ცენტრალური მედიებია, ზოგადად მედია, როგორც ინსტიტუტი და მისი რეპუტაცია დაზიანდა. ექსპერტის განცხადებით, დაფიქსირდა შემთხვევა, როდესაც ადგილობრივმა მცხოვრებმა გასართობ კულტურულ გადაცემაში უარი მხოლოდ იმიტომ განაცხადა, რომ აღნიშნულ პროგრამას ხელისუფლების მიმართ კრიტიკული მედია ამზადებდა.
საზოგადოების მედიაწიგნიერების დონე ექსპერტების აზრით მაღალი არ არის. აღნიშნული მდგომარეობა ნოყიერ ნიადაგს ქმნის დეზინფორმაციის გავრცელებისთვის და შესაბამისი საზოგადოებრივი აზრის ფორმირებისთვის, მათ შორის ოკუპანტი ქვეყნისა თუ სტრატეგიული მოკავშირის მიმართ. ამის მიუხედავად, ერთი ექსპერტის განცხადებით, საზოგადოებაში არის მოთხოვნა კრიტიკული უნარ-ჩვევების გაძლიერებასთან დაკავშირებით.
ადგილობრივი ხელისუფლების მედეგობა 33%-ით შეფასდა, რაც დაბალი მაჩვენებელია. ექსპერტები, საუბრობენ ადგილობრივი თვითმმართველობის დამოუკიდებლობის და გამჭვირვალობის დაბალ ხარისხზე.
ისინი ამბობენ, რომ ცენტრალური ხელისუფლების განწყობები გავლენას ახდენს ადგილობრივი ხელისუფლების დამოკიდებულებებზე სხვადასხვა საკითხების მიმართ. ერთმა ექსპერტმა მაგალითად მოიყვანა მერიასთან არსებული არაკომერციული არასამეწარმეო უწყების თანამშრომლები, რომლებიც კრიტიკულ მოვლენებთან დაკავშირებით ავრცელებენ ცენტრალურ სამთავრობო ნარატივს, მათ შორის 2023 წლის მარტის (ე.წ. „რუსული კანონის“) მოვლენებზეც. ექსპერტების შეფასებით, ბოლო წლებში რეგიონში ადგილობრივი ხელისუფლების გამჭვირვალობის კუთხით მდგომარეობა საგრძნობლად გაუარესებულია. ადგილობრივი თვითმმართველობების ვებგვერდებზე გამოქვეყნებული ინფორმაცია არასაკმარისი ან მოძველებულია. არასამთავრობო ორგანიზაციებსა და მედიასაშუალებებს საჯარო ინფორმაციაზე, განსაკუთრებით საჯარო პირების შემოსავლებისა და ბიუჯეტის ხარჯვითი ნაწილის შესახებ, რთულად მიუწვდებათ ხელი.
ექსპერტები ამბობენ, რომ ხშირ შემთხვევაში, ადგილობრივი თვითმმართველობის წარმომადგენლები საყვედურსაც გამოთქვამენ არასამთავრობო ორგანიზაციების მიმართ, რომლებიც მათი საქმიანობის შეფასებას საჯაროდ აკეთებენ, რადგან არ არიან კმაყოფილები კრიტიკული ანგარიშებით. ადგილობრივი ხელისუფლების ზოგიერთი წარმომადგენელი თავს არიდებს მედიასაშუალებებთან ურთიერთობასაც. მაგალითად, ქუთაისის მერი არ იღებს მონაწილეობას ზოგიერთი ხელისუფლების მიმართ კრიტიკული მედიასაშუალების გადაცემებში.
ადგილობრივი ხელისუფლების მხრიდან მედიაწიგნიერების ინიციატივის მხარდაჭერის შესახებ არცერთ ექსპერტს არ სმენია, ისევე როგორც ადგილობრივი ხელისუფლების მხრიდან ანტიდასავლური პროპაგანდის თუ დეზინფორმაციის წინააღმდეგ მიმართული საქმიანობის შესახებ.
ადგილობრივი სასამართლოს შეფასებისას ერთმა ექსპერტმა გაიხსენა ქუთაისში, „თეთრ ხიდზე“ „ევროპა ჩვენი სახლია“-ს წარმომადგენლების მიერ ანტისაოკუპაციო სტიკერების გაკვრა, რომელიც მერიამ სამართალდარღვევად მიიჩნია და რასთან დაკავშირებითაც სასამართლომ აქტივისტები გააფრთხილა. ექსპერტი აღნიშნავს, რომ ეს იყო მერიის და სასამართლოს მხრიდან „სუბიექტური გადაწყვეტილება.”
პარტიების და პოლიტიკოსების მედეგობა 56%-ით შეფასდა. თუმცა, ექსპერტებმა, რომლებთანაც ინტერვიუები ჩატარდა, უფრო კრიტიკული შეფასებები გააკეთეს. ისინი მიიჩნევენ, მართალია პოლარიზაცია რეგიონში საჯარო სივრცეში ისე მკვეთრად გამოხატული არ არის, როგორც ცენტრალური დონეზე, მაგრამ მაინც აისახება ადგილობრივი პოლიტიკოსების საქმიანობაზე. ერთ-ერთი ექსპერტის თქმით, ბოლო წლებში, საკრებულოებში ოპოზიციური ფრაქციების მიერ ინიცირებული არცერთი ინიციატივა არ ყოფილა წარმატებული. „ეს არის ერთ-ერთი განმაპირობებელი ოპოზიციური ფრაქციების მხრიდან საკრებულოს შეხვედრებში დაბალი მონაწილეობის,“ ამბობს ექსპერტი. ექსპერტმა გაიხსენა “საერთაშორისო გამჭვირვალობა საქართველოს” 2020 წლის ანგარიში, რომლის თანახმადაც, ოპოზიციური ფრაქციის მხრიდან დაყენებული საკითხები საკრებულოს არც განუხილავს.
მმართველი პარტიის ადგილობრივი პოლიტიკოსები არ ერიდებიან მედიის და ჟურნალისტების დისკრედიტაციასაც. „თქვენ ოპოზიციის ჩანერგილები ხართ, ასეც მოუმართავთ,“ ამბობს ექსპერტი. მისივე შეაფსებით, დეზინფორმაციას ავრცელებენ როგორც მმართველი პარტიის, ასევე ოპოზიციის წარმომადგენელი პოლიტიკოსებიც.
საინფორმაციო გარემოს მედეგობა 55%-ით შეფასდა, რაც საშუალო მაჩვენებელია. ექსპერტები, რომლებთანაც ინტერვიუები ჩატარდა, ამბობენ, რომ იმერეთის რეგიონში ადგილობრივ მედიებს შორის არიან როგორც ხელისუფლების და ოპოზიციისადმი ლოიალურად განწყობილი, ასევე დამოუკიდებული მედისაშუალებები. თუმცა, განსხვავებით ცენტრალური მედიებისგან, ერთი შეხედვით ადგილობრივი ხელისუფლების მიმართ ლოიალური მედიების მასალები შედარებით უფრო მრავალფეროვანია მოწვეული სტუმრების თვალსაზრისით. ამის მაგალითად ერთ-ერთი კრიტიკული არასამთავრობო ორგანიზაციის წარმომადგენელს მოჰყავს ის ფაქტი, რომ მედიასაშუალება მათ მიერ გავრცელებულ მასალებსაც აშუქებს და ეთერშიც იწვევს მის ორგანიზაციას.
ადგილობრივი მედიების გამოწვევებს შორის ექსპერტები ასახელებენ ფინანსური რესურსების სიმწირეს, ჟურნალისტების უსაფრთხოებას და საზოგადოებაში გავრცელებულ უნდობლობას მედიის მიმართ. „ჟურნალისტები იღებენ ღია მუქარებსაც,“ ამბობს ადგილობრივი მედიის წარმომადგენელი. ეს, მისი აზრით, განპირობებულია ზოგადად ქვეყანაში მედიის წინააღმდეგ მიმართული დისკრედიტაციული კამპანიით.
ექსპერტები ადგილობრივი არასამთავრობოების წარმომადგენლების მუშაობით ძირითადად კმაყოფილნი არიან, თუმცა, ამბობენ, რომ ხშირად მათი აქტივობები საზოგადოებამდე არ მიდის. ერთ-ერთმა ექსპერტმა არასამთავრობო ორგანიზაციების საზოგადოებასთან კომუნიკაციის სისუსტეზე გაამახვილა ყურადღება და აღნიშნა, რომ არასამთავრობოებს უჭირთ თავიანთი სათქმელის ადამიანებამდე მიტანა, რადგან უმრავლესობას არ აქვს ხალხთან ურთირთობისთვის საჭირო საკომუნიკაციო სტრატეგია.
საზოგადოების მედეგობა 64%-ით შეფასდა, რაც საშუალოზე მაღალი მაჩვენებელია. ექსპერტები ამბობენ, რომ ადამიანები ინტერესდებიან სოციალური და პოლიტიკური საკითხებით, რასაც ბოლო წლის განმავლობაში განვითარებული მოვლენებიც ადასტურებს. „...როგორც კი დადგა 12-პუნქტიანი გეგმის [ევროკავშირის კანდიდატის სტატუსის მოსაპოვებლად] საკითხი, გამოჩნდა, რომ ეს რეგიონის მოსახლეობის დიდი ნაწილისთვის მნიშვნელოვანია,“ ამბობს ექსპერტი.
ექსპერტები მიიჩნევენ, რომ მიუხედავად რეგიონის მოსახლეობის ზოგადად დადებითი განწყობისა დასავლეთის დემოკრატიების მიმართ, ის მთელი რიგი გამოწვევების წინაშე დგას. სხვა რეგიონების მსგავსად, იმერეთის მაღალმთიან სოფლებში და ცენტრალური ქალაქებიდან მოშორებით, სადაც ადამიანებისთვის ინფორმაციის ძირითადი წყარო არის ტელევიზია და ნაკლებად მიუწვდებათ ხელი ინტერნეტზე, მდგომარეობა განსხავებულია. ერთი ექსპერტი ამბობს, რომ ამას ემატება მძიმე სოციალური ფონი, რასაც საზოგადოების ყურადღება სოციალური საკითხებზე გადააქვს და რა დროსაც სხვა მნიშვნელოვანი თემები შეიძლება მათი ინტერესის მიღმა დარჩეს.
ექსპერტები ასევე მიიჩნევენ, რომ საზოგადოების მედიაწიგნიერების დაბალი უნარები, ისტორიული მეხსიერება და ანტიდასავლური პროპაგანდის ნაკადი გავლენას ახდენს საზოგადოების ნაწილის განწყობებზე. მაგალითად, 2022 წლის ივნისში არასამთავრობო ორგანიზაციებს დაგეგმილი ჰქონდათ შეხვედრები ქუთაისში, სამტრედიაში და ხონში, სადაც მოსახლეობასთან ევროპასა და ევროპულ ღირებულებებზე უნდა ესაუბრათ, რამდენიმე მუნიციპალიტეტში წინააღმდეგობა შეხვდათ მოსახლეობისგან და ასევე ადგილობრივ თვითმმართველობებში დასაქმებული ადამიანებისგანაც. იმავე ექსპერტმა აღნიშნა, რომ განსხვავებული მდგომარეობა იყო 2023 წლის მარტში, როცა ე.წ. „რუსული კანონის“ წინააღმდეგ მიმართულ საპროტესტო აქციებზე ქუთაისში არასამთავრობო სექტორის წარმომადგენლებთან ერთად გამოვიდა მოსახლეობაც.
